Skuteczniejsze metody określania społeczno-gospodarczych skutków rozwoju nanotechnologii
W ramach finansowanego z funduszy UE projektu OBSERVATORYNANO (European observatory for science-based and economic expert analysis of nanotechnologies, cognisant of barriers and risks, to engage with relevant stakeholders regarding benefits and opportunities) dokonano oceny wszystkich aspektów łańcucha wartości, od podstawowych badań po zastosowania rynkowe innowacji naukowych, technologicznych i społeczno-gospodarczych. Partnerzy projektu poddali analizie 10 rozległych sektorów technologii: sektor lotniczy i kosmiczny, motoryzację i transport; sektor rolno-spożywczy; sektor chemiczny i inżynierię materiałową; sektor budowlany; sektor energetyczny; sektor ochrony środowiska; sektor ochrony zdrowia, branżę medyczną i nanobiologię; sektor technologii informatycznych i komunikacyjnych; sektor bezpieczeństwa; sektor wyrobów włókienniczych. W obrębie każdego z nich sporządzono szczegółowe raporty dotyczące etycznych i społecznych skutków innowacji nanotechnologicznych. W oparciu o opinie otrzymane od decydentów politycznych zespół projektu OBSERVATORYNANO przygotował arkusze informacyjne i materiały podsumowujące. Publikowane co roku arkusze informacyjne stanowią podsumowanie kluczowych osiągnięć, uwzględniając przy tym szersze aspekty rozwoju naukowo-technologicznego oraz gospodarczego. Z kolei w materiałach podsumowujących omówiono najważniejsze osiągnięcia w kontekście wartości dodanej rozwiązań nanotechnologicznych, ich wpływu na Europę, aspektów etycznych, prawnych i społecznych, a także aspektów w zakresie ochrony środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa (EHS) oraz aspektów regulacyjnych. Badacze przeprowadzili z podmiotami opiniotwórczymi wiele rozmów, podczas których poruszono temat odpowiedzialności indywidualnej i zbiorowej, etyki w dziedzinie nanobiomedycyny, technologii informatycznych i komunikacyjnych, a także komunikacji pomiędzy naukowcami, podmiotami z branży technologicznej i społeczeństwem. Aby wesprzeć odpowiedzialny rozwój nanonauki i nanotechnologii, zespół projektowy stworzył zestaw narzędzi, który pozwoli naukowcom wziąć pod rozwagę dalej idące społeczne i etyczne skutki prowadzonych przez nich badań. Przygotowano również narzędzia wspierające społeczną odpowiedzialność biznesu w branży przemysłowej. Zbiór opracowanych rozwiązań obejmuje przeznaczone dla przedsiębiorstw internetowe narzędzie służące do oceny produktów i usług pod kątem wymogów EHS oraz aspektów społecznych, dostarczające w tym zakresie propozycji udoskonaleń. Dodatkowe raporty zawierają szczegółowy przegląd wpływu nowych technologii na każdy ze wspomnianych sektorów, a także opisują europejskie środowisko badawcze z branży EHS. Co więcej, w raporcie rocznym przedstawiono zmiany w obrębie prawa twardego i miękkiego oraz standardów w Europie i poza nią. Na ostatnim etapie projektu przygotowano fundamenty dla przyszłego europejskiego obserwatorium nanotechnologicznego. Osiągnięcia inicjatywy OBSERVATORYNANO ułatwią europejskim decydentom z instytucji państwowych, branży przemysłowej i sektora finansowego obiektywną ocenę wpływu innowacji w dziedzinie nanonauki i nanotechnologii na opracowywane przez nich plany i programy.
Słowa kluczowe
Nanotechnologia, skutki społeczno-gospodarcze, OBSERVATORYNANO, europejskie obserwatorium, nanobiologia
