Zbiorowe uczenie się prowadzi do zmian politycznych
Debata publiczna w środowisku zbiorowym jest niezbędna w celu kształtowania procesu zbiorowego uczenia się, który pozwala opracowywać skuteczniejsze polityki i budować zdrowszy krajobraz polityczny. Uczestnicy finansowanego z funduszy unijnych projektu LEARNINGDEMOI (Ideational change through collective learning: Public deliberation and the decentring and re-centring of structures of meaning) przyjrzeli się procesowi zbiorowego uczenia się w sferze publicznej. Podjęte działania miały na celu pogłębienie debaty dotyczącej teorii demokracji deliberatywnej, prowadząc do szerszej dyskusji w ramach komunikacji społecznej, a także wzmacniając zasadność decyzji politycznych i polityk publicznych. Dotychczasowe strategie zgłębienia tego tematu skupiały się na niewielkich grupach i określonych platformach partycypacji. Jednak zespół projektowy poddał analizie spontaniczne interakcje komunikacyjne w szerzej pojmowanej sferze publicznej, tj. poza określonymi platformami zaprojektowanymi wyłącznie w celu poprawy jakości debaty demokratycznej. Udało się to osiągnąć w drodze trzech studiów autentycznych przypadków. Pierwsze z nich obejmowało debaty i wydarzenia w Hiszpanii w latach 1987–1996, które skutkowały zniesieniem powszechnego poboru do wojska. W podobny sposób przyjrzano się debatom prowadzonym w Niemczech w latach 1987–2010, które doprowadziły do zawieszenia obowiązku służby wojskowej. Z kolei przedmiotem trzeciej analizy były debaty i wydarzenia towarzyszące politycznemu niezadowoleniu w Hiszpanii po roku 2008. Badacze biorący udział w projekcie dokonali przeglądu oraz analizy dostępnej literatury i informacji na temat debat publicznych prowadzonych w obrębie każdego studium przypadku, wykorzystując w tym celu techniki i oprogramowanie służące do analizy sieci dyskursywnych. Do objętego badaniem zbioru zaliczały się między innymi sprawozdania stenograficzne z debat parlamentarnych, ustawy, dokumenty dotyczące poszczególnych polityk oraz programy polityczne. Zespół projektu LEARNINGDEMOI zidentyfikował również dwa mechanizmy, poprzez które komunikacja społeczna przyczynia się do rozwoju zbiorowego uczenia się zgodnie ze standardami demokracji deliberatywnej. Pierwszy z nich obejmuje wielokrotną problematyzację danej sytuacji oraz powiązany z tym proces wysuwania żądań i propozycji politycznych. Z kolei drugi mechanizm dotyczy otwierania nowych możliwości dla przedsiębiorców politycznych, co prowadzi także do zbiorowego uczenia się. Wyniki inicjatywy wnoszą istotny wkład w dyskusję o teorii politycznej i podkreślają potencjał nieliniowych procesów komunikacji i interakcji społecznej w kontekście demokracji deliberatywnej. Wspierają tym samym politologów w kształtowaniu bardziej akceptowanego wymiaru deliberatywnego w obrębie obecnych systemów demokratycznych. Rezultaty przeprowadzonych badań pomogą decydentom politycznym i aktywistom zrozumieć deliberatywny wymiar współczesnej demokracji oraz metody udoskonalania sfery publicznej w trudnych warunkach.
Słowa kluczowe
Zbiorowe uczenie się, zmiany polityczne, debata publiczna, LEARNINGDEMOI
