Macierzyństwo zastępcze w kontekście zakładania rodzin Zespół unijnych naukowców przyjrzał się macierzyństwu zastępczemu z punktu widzenia zainteresowanych stron. Uczestnicy tej procedury mają szereg wątpliwości; ponadto macierzyństwo zastępcze sankcjonuje pewną stratyfikację społeczną, w obrębie której zamożne pary wynajmują osoby mniej zamożne do wykonania określonej usługi. Społeczeństwo Zdrowie © Lorelyn Medina, Shutterstock Macierzyństwo zastępcze polega na zawarciu przez parę umowy ze stroną trzecią, zgodnie z którą kobieta zachodzi w ciążę w drodze implantacji zygoty od faktycznych rodziców, a po porodzie uzyskują oni prawo opieki nad dzieckiem. Praktyka ta jest w Europie nielegalna, jednak w Stanach Zjednoczonych jest ona dozwolona przez prawo. Celem finansowanego z funduszy unijnych projektu SURROGARTS (Assisted reproduction beyond the nation state and nuclear family? Transition to parenthood and negotiating relatedness in gay father families created through transnational surrogacy) była analiza doświadczeń zaangażowanych stron w kontekście zakładania rodziny. Zaangażowane we wspomnianą praktykę strony obejmują pary homoseksualne, matki zastępcze, dawczynie jajeczek oraz personel zatrudniony w agencjach i placówkach medycznych. W ramach przeprowadzonego badania sprawdzono, w jaki sposób czynniki towarzyszące (takie jak płeć, seksualność, geografia i instytucje polityczne, a także klasa społeczna i rasa) wpływają na praktyki związane z macierzyństwem zastępczym oraz jego znaczenie. Naukowcy przyjrzeli się również zakresowi, w jakim macierzyństwo zastępcze stanowi wyzwanie dla tradycyjnych wartości rodzinnych. Zespół projektowy rozpoczął pracę od przeprowadzenia w Stanach Zjednoczonych badań terenowych, które przyjęły formę wywiadów jakościowych z 37 homoseksualnymi ojcami w 20 rodzinach. Wywiady przeprowadzono również z 20 matkami zastępczymi, 5 dawczyniami jajeczek i 15 amerykańskimi specjalistami w dziedzinie płodności. Kolejny etap inicjatywy obejmował analizę, przedstawienie wyników badań w formie pisemnej oraz ich upowszechnienie. Uzyskane rezultaty wykazały, że wszystkie strony zaangażowane postrzegają macierzyństwo zastępcze w sposób pozytywny. Pomimo tego, niektórzy uczestnicy badania podkreślili istnienie obszarów, które budzą ich wątpliwości, włączając w to liczbę zarodków przenoszonych do ciała surogatki oraz stopnia, w jakim wyrażona przez nią zgoda oparta jest na świadomej decyzji. Badani wyrazili też obawy dotyczące wsparcia psychologicznego, opieki poporodowej, ubezpieczenia medycznego dla matek zastępczych, obywatelstwa narodzonego dziecka i problemów związanych z mobilnością europejskich rodziców. Naukowcy określili znaczenie stratyfikacji społeczno-ekonomicznej w kontekście macierzyństwa zastępczego. Większość homoseksualnych ojców stanowili mężczyźni z wyższej klasy średniej, natomiast surogatki należały najczęściej do mniej zamożnej klasy średniej. Pomimo tych różnic matki zastępcze dążyły do współpracy z osobami o równym statusie; tym samym kobiety należące do niskiej klasy społeczno-ekonomicznej były wykluczane, a połowa surogatek posiadała wyższe wykształcenie. Aczkolwiek macierzyństwo zastępcze podlega społecznym hierarchiom, daje ono możliwość założenia rodziny tym osobom, które w przeciwnym wypadku pozostałyby bezdzietne. Zespół badawczy odkrył, że w Stanach Zjednoczonych kwestia macierzyństwa zastępczego ujmowana jest w ramy dwóch narracji. Pierwsza tendencja obejmuje bliskie relacje i przyjaźń pomiędzy zainteresowanymi stronami. Druga z nich uwzględnia związaną z transakcją rekompensatę mającą na celu wyłączenie stron niebędących rodzicami dziecka ze stosunków rodzinnych. Wyniki projektu dostarczyły opinii publicznej informacji na temat złożoności kwestii macierzyństwa zastępczego w Stanach Zjednoczonych. Uczeni przygotowali też zalecenia, które mają wesprzeć wszystkie zaangażowane strony. Słowa kluczowe Macierzyństwo zastępcze, zakładanie rodziny, SURROGARTS, wspomagany rozród, rodzicielstwo
