Festiwale kodowania i naukowe kanały dostępu ułatwiają tworzenie innowacyjnych rozwiązań przez afrykańskich naukowców
Naukowcy z Afryki pojawiają się na międzynarodowej mapie naukowej dzięki wsparciu projektu SCI-GAIA finansowanego ze środków UE. Spędzono dwa lata na promowaniu praktyki otwartej nauki w Afryce przez ułatwienie korzystania z naukowych kanałów dostępu oraz infrastruktur elektronicznych. Umożliwiają one badaczom uzyskanie widoczności i udostępnianie swojej pracy oraz wykorzystanie jej przez inne osoby do rozwiązywania problemów społecznych, w tym bezpieczeństwa na drodze, energii dla odległych obszarów oraz diagnostyki medycznej. Choć może to się wydawać skomplikowane technicznie, stanowi w rzeczywistości odpowiedź na proste pytanie. „Zadaliśmy sobie pytanie, jak w najprostszy sposób możemy promować afrykańską naukę?” – mówi dr Simon Taylor, koordynator projektu i wykładowca informatyki na Uniwersytecie Brunel w Londynie w Wielkiej Brytanii. „Stworzyliśmy zestaw narzędzi do tworzenia otwartego repozytorium i zapytaliśmy ludzi: Czy macie dane lub aplikacje, które chcecie udostępnić?”. Dr Taylor i jego współpracownicy od ostatnich dziesięciu lat są zaangażowani w działania UE mające na celu zapewnienie naukowcom w Afryce dostępu do sieci komputerowych o wysokiej wydajności. W tym czasie projekty infrastrukturalne UE, takie jak AfricaConnect, usprawniły łączność między naukowcami. Jednak nadal występują inne problemy. „Poprzednie projekty udowodniły wartość infrastruktur elektronicznych dla afrykańskiej nauki – mówi dr Taylor. – Ale… budowa tych systemów jest trudna i nie istnieją gotowe materiały szkoleniowe. Dlatego chcemy stworzyć materiały szkoleniowe i edukować naukowców, w jaki sposób można tworzyć własne infrastruktury elektroniczne”. Intensywna współpraca Pierwsze szkolenie odbyło się w kwietniu 2016 roku. Były to tradycyjne zajęcia dydaktyczne, które według dra Taylora „Były OK., ale można było zorganizować je lepiej. Dlatego wykorzystaliśmy ideę festiwali kodowania – wydarzenia polegającego na intensywnej współpracy, podczas których programiści i eksperci w danej dziedzinie spotykają się w celu stworzenia produktu”. Ten bardziej interaktywny format dobrze się sprawdził i zorganizowano cztery takie wydarzenia we Włoszech, Nigerii i Etiopii w okresie od lipca 2016 roku do lutego 2017 roku. „Najbardziej ekscytujące jest obserwowanie, jak Ci «studenci» uczestniczą w festiwalu kodowania po otrzymaniu materiałów edukacyjnych. Wystarczy przekazać je osobom o dużej motywacji, które intensywnie pracują, tworząc zdumiewająco dużo innowacyjnych rozwiązań naukowych” – twierdzi dr Taylor. Zdrowie i energia słoneczna Benjamin Aribisala, profesor informatyki na Uniwersytecie w Lagos w Nigerii stworzył naukowy kanał dostępu do udostępniania programu do przetwarzania obrazów medycznych oraz repozytorium do analizowania skanów mózgu. Diana Rwegasira, asystentka na wydziale informatyki Uniwersytetu w Dar-es-Salaam w Tanzanii, opracowała symulację opartą na agentach służącą do badania potencjalnego sposobu działania rynków energii słonecznej na oddalonych obszarach. Studenci studiów magisterskich Dennis Muoki i Charles Njaramba z Uniwersytety w Egerton w Kenii utworzyli kanał dostępu dotyczący zdrowia publicznego w Kenii w celu rozpowszechnienia aplikacji umożliwiającej pracownikom medycznym w Kenii tworzenie map czarnych punktów wypadków motocyklowych. „Można bardzo szybko sprawdzić, gdzie zdarzają się wypadki. To pomaga zgromadzić dowody, aby zapobiec częstej przyczynie śmierci w Afryce” – mówi dr Taylor. W ramach projekt SCI-GAIA 35 uczestników uzyskało pomoc w tworzeniu aplikacji i usług. Utworzono siedem naukowych kanałów dostępu oraz pięć repozytoriów danych o otwartym dostępie, jak również 30 aplikacji naukowych obsługiwanych w ramach istniejących naukowych kanałów dostępu. Partner projektu WACREN zorganizuje festiwal kodowania tylko dla kobiet w Lagos w listopadzie 2017 roku, a zespół dra Taylora poszukuje środków umożliwiających sfinansowanie utworzenia dedykowanych afrykańskich centrów otwartej nauki. „W Afryce istnieje ogromny potencjał w zakresie innowacji i zdecydowanie udało nam się odkryć mechanizm, który pozwala odblokować ten potencjał” – podsumowuje dr Taylor.
Słowa kluczowe
SCI-GAIA, otwarta nauka, afrykańscy naukowcy, naukowe kanały dostępu, infrastruktury elektroniczne, aplikacje, festiwale kodowania, innowacje naukowe
