Modulacja głosu – pierwotny czynnik wywierania wpływu
Wiele jeszcze trzeba odkryć w odniesieniu do zakresu w jakim ludzie modulują głos w różnych kontekstach społecznych, aby przekazać wyolbrzymione cechy, które uważają za istotne – w przypadku mężczyzn byłaby to na przykład tężyzna fizyczna. Badacze zrzeszeni w finansowanym przez UE projekcie Voice Modulation pozyskali nowe informacje w tej dziedzinie. Wszystko przejawia się w prezentacji (głosowej) „Zbadaliśmy, kiedy, w jaki sposób i dlaczego mężczyźni i kobiety zmieniają niewerbalne parametry swoich głosów, takie jak tonacja i tembr, w różnych sytuacjach społecznych”, wyjaśnia koordynatorka projektu, dr Katarzyna Pisanski. Generalnie wyniki wspierają hipotezę, że w komunikacji niewerbalnej, modulacja głosu u ludzi może wywołać pożądane zachowania i ocenę od potencjalnych partnerów, współpracowników, przyjaciół, przełożonych czy rywali. Przeprowadzone w ramach projektu badania podłużne dają dodatkowy wgląd w to, jak parametry wokalne zmieniają się w ciągu życia lub po życiowych momentach zwrotnych, takich jak dojrzewanie czy ciąża. Aby zapewnić możliwość uogólnienia wyników, badania w tym obszarze wymagały zebrania zapisów od uczestników badań z całego świata, w tym z Finlandii, Polski, Zjednoczonego Królestwa, Kanady, Chin, Kuby, Indii, Tanzanii i Stanów Zjednoczonych. Jeden szczególnie interesujący wynik dotyczy tonacji głosu mężczyzn i odnoszonego przez nich sukcesu reprodukcyjnego. Wyniki sugerują, że różnice w tonacji głosu u tego samego osobnika gatunku ludzkiego odgrywają ważną rolę w wyborze partnera i konkurowania o partnera oraz, że w dużym stopniu zostają one określone przed okresem dojrzewania, możliwe, że nawet jeszcze w łonie matki. W innym badaniu dr Pisanski i jej współpracownicy ustalili, że „średnia, skala i wariacje tonacji głosu u świeżo upieczonych mam obniżyły się znacząco po zakończeniu ciąży ... [lecz] wróciły do stanu wyjściowego w rok po porodzie”. Dr David Reby, Kierownik Laboratorium Głosu w Sussex, sugeruje, że jest to prawdopodobnie związane z połączeniem mechanizmów hormonalnych i behawioralnych (modulacji głosu). Ustalenia badaczy pokazały także, że ludzie z różnych kultur mogą modulować częstotliwość głosu tak, aby skutecznie naśladować ewolucyjnie i społecznie istotne cechy, takie jak męskość, gabaryty fizyczne i swoją potęgę (np. siłę). Ludzie zmieniają także swój głos, by przekonująco naśladować różne stany emocjonalne, w szczególności przy pomocy dźwięków niewerbalnych (np. krzyków, ryków czy chrząknięć). Choć wiele zwierząt wydaje podobne dźwięki, ludzie mogą to robić zależnie od swojej woli. Ta zaawansowana zdolność kontroli głosu u ludzi mogła odróżniać naszych przodków od innych zwierząt i stanowić kluczowy warunek do ewolucji języka mówionego. Świadomość i wpływ Wyniki projektu zostały opublikowane w postaci artykułów naukowych, prac przeglądowych i rozdziałów książek, a w toku są prace nad kolejnymi publikacjami. Jedną z takich prac jest popularny artykuł naukowy opublikowany w czasopiśmie Atlas of Science. Partnerzy projektu Voice Modulation zaprezentowali jego wyniki także podczas międzynarodowych i lokalnych konferencji naukowych i sympozjów oraz publicznych wystawach naukowych i spotkań informacyjnych, w tym podczas wystawy Royal Society Summer Science Exhibition 2017 w Londynie. W rozpropagowaniu wyników projektu pomogło także prowadzenie warsztatów i seminariów oraz szeroko zakrojone relacje w mediach (tradycyjnych i społecznościowych). Co ważne, dostęp do wszystkich związanych z projektem publikacji, podobnie jak do surowych danych, jest otwarty. Istotne dla społeczeństwa i nie takie różne w różnych kulturach Choć niektóre zebrane w toku projektu dane są nadal analizowane i spisywane, dotychczasowe wyniki „wskazują, że modulacja głosu jest powszechnym ludzkim zachowaniem”, mówi dr Pisanski. Mężczyźni i kobiety potrafią modulować tonację głosu i rezonans aparatu mowy na żądanie (na przykład, by brzmieć jak fizycznie mniejsza lub większa osoba), a także robić to w różnych kontekstach społecznych, na przykład w trakcie randek czy rozmów o pracę. Wyniki te „potwierdzają, że ludzie mają imponujące możliwości świadomej kontroli swojego głosu, nie tylko na potrzeby mowy i śpiewu, ale także w kontekście społecznych komunikatów niewerbalnych” – co, jak tłumaczy dr Pisanski, jest ważnym odkryciem. Wyniki badania dają nowy wgląd w rzadką umiejętność celowej kontroli głosu u ludzi, zdecydowanie potwierdzając tezę, że modulacja głosu może być skutecznym i uniwersalnym narzędziem wpływu na odbiór naszego zachowania przez innych. Takie wyniki „w sposób oczywisty przekładają się na politykę, marketing i telekomunikację”, mówi na koniec dr Pisanski. Dostarczają także przekonywających dowodów na ewolucyjne pochodzenie i przewagę tej złożonej formy zachowania wokalnego. Prace projektu będą prowadzone dalej w pewnych obszarach, z których jeden związany jest z aplikacją mobilną służącą do jednostronnego nagrywania głosu, stworzoną przez dr Pisanski. Taki zabieg wykorzystuje się do sprawdzenia czy ludzie zmieniają głos w zależności od tego z kim rozmawiają. Poprzez prosty system komunikatów wyświetlanych na ekranie po zakończeniu rozmowy, użytkownik może określić naturę rozmowy i swoją relację z rozmówcą, umożliwiając badaczom z projektu Voice Modulation wgląd w życie społeczne ludzkiego głosu.
Słowa kluczowe
Voice Modulation, kontekst społeczny, komunikacja niewerbalna, mowa
