Europejskie imperium naukowe przemija - stwierdza Philippe Busquin w swojej nowej ksiazce
Obecny Komisarz ds. Badań UE spotkał się 15 marca z byłym Komisarzem ds. Badań podczas jego premiery książki. Biorąc pod uwagę raczej pesymistyczny tytuł książki autorstwa Philippe�a Busquina i dziennikarza François Louisa: "The decline of the European scientific empire" ("Upadek europejskiego imperium nauki"), publikacja mogłaby być przyczyną zmartwienia obecnego Komisarza ds. Nauki i Badań - Janeza Potočnika. Ale "w dzisiejszych czasach trzeba prowokować", powiedział Potočnik podczas premiery książki. Zaproszenie do napisania komentarza do książki dało Potočnikowi okazję omówienia do zadań, które należy wykonać w celu zatrzymania hipotetycznego upadku europejskiej nauki. Książka jest podzielona na trzy części. Pierwsza część nakreśla drogę europejskiej nauki od okresu po II wojnie światowej do dnia dzisiejszego. Przekonuje, ze kłopoty Europy zaczęły się w okresie powojennym i analizuje zjawisko drenażu mózgów. Ten rozdział analizuje również różne strategie, które mają umożliwić Europie powrót na właściwy tor, takie jak koncepcja Europejskiej Przestrzeni Badawczej, inwestycje w sektory strategiczne zajmujące się np. energią wodorową i nanotechnologią, oraz posunięcia zmierzające do zachęcenia prywatnego sektora do inwestycji w badania. Część druga ma formę sesji pytań i odpowiedzi z udziałem Philippe�a Busquina. Opowiada on o swoim zainteresowaniu nauką od najmłodszych lat, oraz o tym, dlaczego zamierzał zostać naukowcem ale musiał zmienić plany, oraz o jego wejściu w świat polityki. Omawia on w niej także sprawę Europejskiej Przestrzeni Badawczej, przedstawia swoja opinię na temat rozszerzenia UE, badań w Belgii i stosunku Europejczyków do nauki. Trzecia i ostatnia część książki przedstawia sylwetki dziesięciu wielkich europejskich naukowców z przeszłości oraz dziesięć zagadnień kluczowych dla dzisiejszej debaty na temat nauki w Europie. Dotyczą one komórek macierzystych, energii pochodzącej z syntezy jądrowej, eksploracji Marsa, nanotechnologii i choroby BSE. Busquin powiedział, że jego udział w pracach na książką miał na celu wznowienie debaty na temat badań na szczeblu europejskim. Jednakże, jak sam wskazuje, badania nigdy dotąd nie miały tak wysokiej pozycji w programie politycznym. Przed posiedzeniem Rady Europejskiej w Lizbonie w 2000 r., szefowie europejskich państw i rządów nigdy nie spotkali się w celu przedyskutowania znaczenia badań. Obecny i były Komisarz ds. Badań przedstawili różne przyczyny porażki Europy w niwelowaniu luki badawczej w stosunku do konkurentów. Podczas gdy Busquin skoncentrował się na braku porozumienia Państw Członkowskich co do zwiększenia inwestycji w badania, Potočnik przypomniał obecnym, że rzeczywista różnica między Europą a konkurentami tkwi w badaniach realizowanych przez sektor prywatny. - Nasi konkurenci inwestują ponad trzy procent [w badania] dzięki sektorowi prywatnemu. [...] Konieczne jest utrzymywanie publicznych wydatków w celu efektu dźwigni, ale sprawą decydująca jest stworzenie właściwych warunków dla inwestycji prywatnych. W przeciwnym wypadku możemy zapomnieć o trzech procentach - powiedział Busquin. Busquin zaprzeczył, jakoby jego poglądy w sprawie osiągnięcia trzyprocentowego celu stały się bardziej pesymistyczne, odkąd przestał być Komisarzem. Komisarz musi wypowiadać się w pozytywny i optymistyczny sposób - powiedział. Teraz zaś mówi o rzeczywistości, przyjmując po prostu pragmatyczne podejście. W komentarzu do książki Potočnik mówi o znaczeniu agendy lizbońskiej, którą opisał 15 marca jako "poszukiwanie w UE odpowiedzi na to, czy możemy utrzymać nasz styl życia", i o przejściu z krótko- do długoterminowej perspektywy utrzymania jakości życia. Przemawiając na premierze książki, Potočnik przywołał osiągnięcia Busquina, do których należą przede wszystkim ustanowienie trzyprocentowego celu poziomu inwestycyjnego oraz Europejska Przestrzeń Badawcza. - Jego osiągnięcia są imponujące, jego dorobek czasami trochę ciąży. Najlepsze co mogę zrobić, aby wyrazić swoje uznanie, to kontynuować dalej jego pracę. Zamierzam dopisać do niej swój komentarz.