Komisja nawoluje do reformy szkolnictwa wyzszego w celu ulatwienia realizacji celow lizbonskich
Komisja Europejska przyjęła komunikat wzywajšcy Państwa Członkowskie do wprowadzenia reform, które pozwolš europejskim uczelniom wyższym na pełniejszy udział w realizacji celu UE - czyli stworzenia najbardziej konkurencyjnej na �wiecie gospodarki opartej na wiedzy. Komunikat zatytułowany "Mobilizacja sił naukowych w Europie: umożliwienie uniwersytetom pełnego udziału w realizacji strategii lizbońskiej" stanowi uzupełnienie komunikatu Komisji z 2003 r. dotyczšcego roli uniwersytetów w Europie opartej na wiedzy, a także konsultacji zainteresowanych stron, które odbyły się w jego następstwie. Komisja ostrzega, że je�li działania nie zostanš natychmiast podjęte, przepa�ć w dziedzinie inwestycji na edukację i badania, istniejšca obecnie między Europš a wiodšcymi konkurentami, będzie się powiększać. - W przyjętym dzi� komunikacie podkre�lono, że, w porównaniu z placówkami głównych konkurentów, w funkcjonowaniu europejskich instytucji szkolnictwa wyższego występujš istotne braki - powiedział Ján Figel, Komisarz ds. Edukacji i Szkoleń na konferencji prasowej. - Choć przeciętnie jako�ć europejskich uniwersytetów jest do�ć wysoka, nie sš one w stanie wykorzystać w pełni swojego potencjału w celu pobudzenia rozwoju gospodarczego, doprowadzenia do zwiększenia spójno�ci społecznej oraz tworzenia większej ilo�ci lepszych miejsc pracy. Komisja zachęca decydentów krajowych do opracowania �rodków, które mogłyby umożliwić uniwersytetom odegranie pełnej roli w realizacji strategii lizbońskiej - dodał Figel. Komunikat okre�la cztery kluczowe słabe punkty lub "wšskie gardła" w funkcjonowaniu europejskich uniwersytetów. Po pierwsze, tendencja do ujednolicania i egalitaryzmu oznacza, że wiele instytucji trzyma się tych samych monodyscyplinarnych programów i metod, co powoduje wykluczenie placówek, które nie odpowiadajš standardowym modelem. Po drugie, europejskie uniwersytety sš zbyt wyizolowane i w zwišzku z tym działajš z dala od przemysłu. Skutkiem tej sytuacji jest brak umiejętno�ci z zakresu przedsiębiorczo�ci w�ród absolwentów i niedostateczne przygotowanie do �wiatowej rywalizacji o talenty i zasoby. Ponadto, zdaniem Komisji, nadmiar przepisów, takich jak wytyczne i reguły zatrudniania pracowników akademickich wprowadzanie na poziomie krajowym, utrudnia unowocze�nianie i efektywne działanie, podczas gdy nieelastyczne warunki dopuszczania i uznawania kwalifikacji stanowiš przeszkodę dla mobilno�ci i kształcenia ustawicznego. Największš jednak słabo�ciš europejskiego systemu szkolnictwa wyższego jest, jak dotšd, niedofinansowanie. Kraje UE wydajš na szkolnictwo wyższe �rednio 1,1 procent PKB w porównaniu do 2,7 procent PKB inwestowanych w uniwersytety w Stanach Zjednoczonych. "Wynika to niemal wyłšcznie z niższego poziomu inwestycji w europejskim przemy�le i gospodarstwach domowych" - stwierdzajš autorzy komunikatu. - "Gdyby Europa miała dorównać pod tym względem USA, musiałaby przeznaczać na szkolnictwo wyższe dodatkowo 150 mld euro rocznie." Komunikat wzywa krajowych decydentów do uwzględnienia faktu, że zniwelowanie luki w finansowaniu jest kluczowym warunkiem realizacji celów lizbońskich. Komisja szacuje, że nawet w unowocze�nionym systemie, od którego system europejski wcišż jeszcze odbiega, inwestycje w wysoko�ci 2 procent PKB na szkolnictwo wyższe stanowš minimalny wymóg gospodarki opartej na wiedzy. W ujęciu praktycznym, zachęca się rzšdy krajowe do wprowadzenia przepisów, które umożliwiš i będš wspierać tworzenie partnerstw między przedsiębiorstwami i uniwersytetami. Po wprowadzeniu opłat za naukę, znaczna czę�ć wygenerowanych �rodków powinna zostać przeznaczona na dotacje lub pożyczki uzależnione od dochodów, co powinno zapewnić powszechny dostęp do kształcenia wyższego bšd� na stypendia motywacyjne przyznawane na podstawie wyników w nauce. Komunikat okre�la także programy reform zmierzajšcych do podnoszenia jako�ci i atrakcyjno�ci uniwersytetów oraz poprawy zarzšdzania systemowego i instytucjonalnego. Komisja informuje, że komunikat zostanie wkrótce uzupełniony planem działania na rzecz badań uniwersyteckich, i na koniec wzywa Radę do przyjęcia rezolucji popierajšcej tworzenie partnerstw pomiędzy sektorem państwowym a uniwersytetami oraz zwiększenie poziomu inwestycji w stopniu pozwalajšcym na unowocze�nienie szkolnictwa wyższego w Europie.