Ocena zielonych aspektów 7. PR
Aspekty siódmego programu ramowego (7. PR) związane ze środowiskiem i zrównoważonym rozwojem były przedmiotem analizy podczas konferencji zorganizowanej 2 maja przez Grupę Zielonych i Wolne Przymierze Europejskie (EFA) w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Politycy, badacze i lobbyści poruszali zagadnienia takie jak badania jądrowe, zdrowie, zmiany klimatyczne i nanotechnologia. Chociaż wszyscy przyznali, że 7. PR w dużym stopniu koncentruje się na kwestii zrównoważonego rozwoju, to różne były opinie na temat tego, jak widoczna jest ta kwestia we wniosku opublikowanym dnia 6 kwietnia. Ze sceptyczną reakcją spotkały się argumenty dotyczące posiadania zielonych mandatów" wysunięte przez Janeza Potocnika, Komisarza ds. Nauki i Badań oraz Jerzego Buzka, polskiego deputowanego do Parlamentu Europejskiego i sprawozdawcy na temat 7. PR. Janez Potocnik stwierdził, że jeżeli jakakolwiek dziedzina pojawia się horyzontalnie we wszystkich priorytetach badawczych, to jest to ochrona środowiska, natomiast Jerzy Buzek poinformował, że znaczną część swojej kariery zawodowej poświęcił wdrażaniu wyników badań nad środowiskiem, oraz dodał: - A zatem mogą mnie Państwo traktować jak jednego z Zielonych. W dzisiejszych czasach wszyscy jesteśmy Zieloni! Jerzy Buzek poinformował, że Parlamentarna Komisja ds. Przemysłu, Badań i Energetyki ma dobre zdanie na temat propozycji, lecz chciałaby nanieść kilkaset poprawek. Deputowany do Parlamentu Europejskiego powiedział, że niektóre z tych zmian dotyczą bardzo wrażliwych kwestii, po czym przytoczył przykłady kwot przeznaczonych na energię jądrową, porównując je z tymi przeznaczonymi na energię odnawialną, badanie komórek macierzystych i modyfikacje genetyczne. Wielu innych uczestników poruszyło aspekt energetyki. Hans Josef Fell, członek Parlamentu Niemieckiego z Partii Zielonych stwierdził, że zwiększenie funduszy na finansowanie badań jądrowych, wnioskowane w propozycjach dotyczących 7. PR, dziesięciokrotnie przewyższa wzrost funduszy na badania związane z energią odnawialną. Wyraził również zastrzeżenia dotyczące wydania dziesięciu miliardów euro z funduszy UE na międzynarodowy eksperymentalny reaktor termojądrowy (ITER), z którego nic nie zyskamy przez następne 50 lat, a potrzebujemy czegoś szybko. Na zarzut ten Janez Potocnik odpowiedział, że okres oczekiwania wyniesie prawdopodobnie 30, a nie 50 lat, lecz w każdym przypadku nasza odpowiedzialność wykracza poza okres 30 lat. Problemy z oceną przydatności ITER z punktu widzenia ochrony środowiska podsumował Michaël Braun, który przeprowadził niedawno dla Niemieckiej Partii Zielonych badanie propozycji dotyczących 7. PR. - Z komercyjnego punktu widzenia, wierzę, że inwestować należy w energie odnawialne [a nie w syntezę jądrową czy rozszczepienie jądra atomowego], ponieważ opuściły one już laboratoria badawcze. Nie wiem natomiast, jak przedstawia się kwestia syntezy. Metoda ta nie przyniesie wyników w najbliższej przyszłości, lecz czy możemy sobie pozwolić, żeby z niej zrezygnować? - powiedział. Janez Potocnik poinformował, że najistotniejszą kwestią podczas opracowywania propozycji dotyczących 7. PR było dla Komisji zachowanie równowagi między celami komercyjnymi i ekologicznymi. Komisarz powiedział, że 7. PR bardziej niż poprzednie programy ramowe koncentruje się na przemyśle, lecz istotne jest, aby mieć oko na zrównoważony rozwój. W odpowiedzi na pytanie Jerzego Buzka o priorytety Komisji obecne wśród dziewięciu priorytetów badawczych przedstawionych w propozycji, Janez Potocnik stwierdził, że różnią się one w zależności od kryteriów. Powiedział, że podczas gdy priorytety związane z konkurencyjnością mogą obejmować technologię informacyjną i biotechnologię, to priorytetami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju będą zdrowie i ochrona środowiska. Wielu uczestników wyraziło obawy związane z włączeniem po raz pierwszy do programu ramowego badań dotyczących bezpieczeństwa. Większość zastrzeżeń związana była z obawą, że fundusze UE mogłyby zostać wykorzystane na wspieranie badań wojskowych. Komisarz uspokoił zebranych informując, że w ramach 7. PR nie będą finansowane żadne badania wojskowe. Informacja ta nie zadowoliła jednak Douga Parra, Szefa ds. Badań i Rozwoju w organizacji Greenpeace w Wielkiej Brytanii. Zaapelował on, aby priorytet ten zastąpić badaniami nad rozwiązywaniem konfliktów i procesami społecznymi. Dr Parr uznał, że wszystkie założenia przyjęte w propozycji dotyczącej 7. PR są błędne. - Na pierwszym miejscu stawia ona technologie, a nie konkretne zagadnienia - stwierdził. Jako przykład podał technologie informacyjno-komunikacyjne oraz nanotechnologię. Każdy z tych tematów jest uwzględniony jako priorytet badawczy, lecz według dr Parra, postrzegane są one same w sobie jako cel. Natomiast technologie te powinny być wykorzystywane w celu rozwiązywania problemów - powiedział. Propozycja nie koncentruje się wystarczająco również na naukach społecznych, na zagadnieniach związanych z gospodarką wodną i odpadami, daje zbyt duże uprawnienia sektorowi przedsiębiorstw oraz jest pozbawiona wizji - dodał dr Parr. Alternatywna propozycja organizacji Greenpeace obejmuje następujące priorytety badawcze: zmiany klimatyczne i energia; rozwiązywanie konfliktów i procesy społeczne; zdrowie publiczne i dobro ogółu; rolnictwo; wykorzystanie gruntów i rybołówstwo; oraz odpowiedzialne wykorzystanie zasobów. - Powinniśmy zmienić 7. PR i zacząć od celów związanych ze środowiskiem, kwestiami społecznymi oraz zdrowiem publicznym - powiedział dr Parr. Dr Parr zarzucił także, że prawdziwa publiczna konsultacja w sprawie 7. PR najprawdopodobniej nie zakończyłaby się poparciem propozycji w jej obecnej formie, oraz wezwał Parlament Europejski, by pozwolił społeczeństwu obywatelskiemu wpływać na sposób wykorzystania europejskich funduszy na działalność badawczą. Odbyła się również denata na temat budżetu 7. PR. - Mówimy o zwiększeniu budżetu tak, jakby w magiczny sposób miało to zapewnić wyniki - stwierdził David Hammerstein, hiszpański deputowany do Parlamentu Europejskiego. Hans Josef Fell podjął ten temat stwierdzając, że porozumienie w sprawie zwiększenia budżetu UE na działalność badawczą będzie w Niemczech zależało prawdopodobnie od ministrów i członków parlamentu, którzy będą w stanie uznać fakt, że większy budżet zapewni wartością dodaną i zostanie efektywnie wykorzystany. Janez Potocnik przytoczył dziesięć powodów, dla których należy zwiększyć budżet, dodając, że to nie jest jedynie kwestia dotycząca badań i rozwoju, lecz całego naszego społeczeństwa i jego dalszego rozwoju.