Z pola przez platformę na talerz – inteligentne rozwiązanie problemu marnowania żywności
W sercu globalnego wyzwania dotyczącego zrównoważonego rozwoju leżą pewne paradoksy. Być może jeden z największych (i najokrutniejszych) z nich dotyczy żywności, gdyż z jednej strony duże ilości produkowanej rocznie żywności marnują się, z drugiej zaś – wiele osób doświadcza głodu. W ramach finansowanego ze środków UE projektu SavingFood opracowano platformę internetową, która ma pomóc sieciom sklepów, rolnikom, organizacjom pomocy społecznej i wolontariuszom w przekazywaniu osobom potrzebującym żywności, która w przeciwnym razie zostałaby zmarnowana. Zakres inicjatywy wykroczył jednak poza kwestie praktycznej strony redystrybucji, aby ponadto podnieść świadomość i zwiększyć zaangażowanie i poparcie dla dyskusji na temat problemu żywności, na przykład poprzez tworzenie wytycznych i organizowanie szeregu wydarzeń. Zbuduj platformę, a znajdą się użytkownicy Platforma SavingFood została utworzona z myślą o osiągnięciu czterech szeroko zakrojonych celów: promowania współpracy na dużą skalę między ofiarodawcami a organizacjami przyjmującymi żywność, zwiększenia wydajności i skalowalności zbierania pozostałości plonów (wykorzystania niezebranej/niesprzedanej żywności), podnoszenia świadomości i angażowania obywateli w rozwiązanie problemu marnotrawienia żywności i motywowania do zmiany stylu życia. Projekt zgromadził zainteresowane strony zajmujące się dziedziną marnotrawienia żywności, a także środowisko techniczne i naukowe. Wspólnie, po ośmiu warsztatach poświęconych wymaganiom użytkowników i danych, opracowano platformę internetową z elastyczną i wszechstronną funkcjonalnością, na której wszyscy uczestnicy mogli angażować się prospołecznie, aby dzielić się informacjami i skutecznie przekazywać żywność. Podczas gdy platforma SavingFood wykorzystuje potencjał technologii ICT, siłą napędową rozwiązania jest społeczność jej użytkowników. Jak wyjaśnia Vasia Madesi, zastępca koordynatora projektu: „Chcieliśmy pójść dalej niż tradycyjne kanały redystrybucji żywności i stworzyć ruch społeczny na rzecz zmniejszenia ilości odpadów spożywczych, angażując wszystkie ogniwa w łańcuchu marnotrawienia żywności, tak aby współtworzyły rozwiązanie problemu”. Ogólnie rzecz biorąc, platforma zaangażowała trzy różne grupy użytkowników. Pierwszą grupę stanowią ofiarodawcy żywności – firmy takie jak supermarkety czy restauracje, które mogą mieć nadwyżki żywności. Druga grupa to organizacje przyjmujące żywność lub organizacje charytatywne, które już pomagają osobom w trudnej sytuacji i są gotowe przyjąć bezpieczne dary żywnościowe. Wreszcie, trzecią grupę tworzą wolontariusze, którzy mogą angażować się na wiele sposobów, na przykład pomagając przy różnych wydarzaniach, zbierając żywność lub zachęcając przyjaciół i rodzinę do działania. Wyjaśniając, w jaki sposób platforma została przyjęta w praktyce, Madesi mówi: „Ponieważ platforma SavingFood jest ukierunkowana przede wszystkim na lokalne społeczności i sieci obywateli, rolników, lokalnych przedsiębiorstw spożywczych i stowarzyszeń, jest to odzwierciedlone także w działaniach. Przykładem są imprezy typu „Disco Soup”, podczas których uczestnicy korzystają z kolacji przygotowanej z przekazanej żywności, a jednocześnie mają okazję spotkać się towarzysko i potańczyć”. W ramach SavingFood zorganizowano także szereg udanych wydarzeń związanych z oszczędzaniem żywności poza platformą internetową, takich jak targowiska dla rolników czy targi zebranych resztek żywności w całej Europie, aby podnieść świadomość i uwrażliwić opinię publiczną na poważne problemy związane z produkcją i dystrybucją żywności odbijające się na społeczeństwie, środowisku i gospodarce. Aktywne uczestnictwo obywateli Dane pozyskane podczas pilotażowego działania platformy SavingFood w czterech różnych krajach (Zjednoczonym Królestwie, Grecji, na Węgrzech i w Belgii) dają unikalny wgląd w sposób, w jaki platforma jest przyjmowana. Do tej pory ponad 9000 obywateli europejskich aktywnie uczestniczyło w 11 wydarzeniach związanych z podnoszeniem świadomości. Około 1100 obywateli złożyło oświadczenie przeciwko marnotrawieniu żywności w Europie. Liczbę organizacji, które skorzystały z darowizn żywnościowych, szacuje się na około 100, a dzięki kampaniom crowdsourcingowym udało się zebrać 156 wskazówek dotyczących oszczędzania żywności. Całkowita liczba wolontariuszy, którzy według szacunków byli aktywni na platformie, wynosi 5000, a całkowita liczba obywateli, do których dzięki działaniom upowszechniającym dotarło przesłanie projektu, szacowana jest na ponad 820 000. Zespół odkrył, że z punktu widzenia innowacji, w porównaniu z istniejącymi rozwiązaniami, zastosowane w projekcie SavingFood podejście oddolne oparte na crowdsourcingu, w którym istniejące społeczności (wiele osób pracujących w trybie offline) podejmują własne działania, doprowadziło do zwiększenia wydajności w zarządzaniu żywnością. Pilotażowe organizacje redystrybucji żywności zwiększyły również swoją widoczność i nawiązały nowe kontakty z organizacjami pomocy społecznej. Ogólnie rzecz biorąc, projekt SavingFood pomógł lokalnym społecznościom prowadzącym akcje pilotażowe zaoszczędzić czas i zasoby na koordynację wydarzeń związanych z oszczędzaniem żywności, co oznacza, że mogli rozszerzyć zakres swojej działalności. Tak faktycznie było, jak podsumowuje Madesi: „Opracowaliśmy możliwy do powielania podręcznik dla potencjalnych użytkowników, który opiera się na dowodach, biorąc pod uwagę zarówno przeszkody, jak i możliwości, bazując przede wszystkim na doświadczeniach zainteresowanych stron projektu SavingFood. Opracowaliśmy również zestaw zaleceń dotyczących polityki, skierowany do lokalnych, krajowych i europejskich decydentów, i na początku tego roku przedstawiliśmy je w podgrupie Unijnej Platformy ds. Strat i Marnotrawienia Żywności
Słowa kluczowe
SavingFood, recykling, żywność, odpady, zrównoważony rozwój, platforma internetowa, zbiór pozostałości, crowdsourcing, zaangażowanie obywatelskie, społeczności, łańcuch dostaw
