Matematyk, Wegier z pochodzenia, otrzymuje nagrode Abla (Abel Prize) za 2005 r.
Peter Lax, naukowiec węgierskiego pochodzenia, otrzymał nagrodę Abla (Abel Prize) za osiągnięcia w dziedzinie matematyki z rąk Księcia Regenta, Następcy Tronu Norwegii, który wręczył mu ją 24 maja podczas uroczystości w Oslo. Nagroda w wysokości 780 000 euro jest największym wyróżnieniem za osiągnięcia w matematyce - dziedzinie, w której nie są przyznawane nagrody Nobla. Profesor Lax został wyróżniony "za ogromny wkład w stworzenie podstaw teorii i zastosowań równań różniczkowych o pochodnych cząstkowych oraz implementacji algorytmicznej ich rozwiązań". Równania różniczkowe są podstawą naszego naukowego rozumienia natury i o ile równania liniowe są już dość dobrze poznane, o tyle równania nieliniowe, jakie spotyka się w dziedzinie aerodynamiki, meteorologii i sprężystości materiałów są o wiele bardziej złożone. W latach 50. i 60. prace profesora Laxa utorowały drogę nowoczesnej teorii równań nieliniowych tego rodzaju. Peter Lax, który urodził się w 1926 r. w Budapeszcie, na Węgrzech, w wieku 15 lat wyemigrował wraz z rodzicami do USA, a w 1945 r. brał udział w projekcie Manhattan realizowanym w Nowym Meksyku, gdzie Stany Zjednoczone zbudowały pierwszą na świecie bombę atomową. Po uzyskaniu tytułu doktora na Uniwersytecie w Nowym Jorku w 1949 r., profesor Lax rozpoczął pracę w instytucie matematyki utworzonym przez promotora jego pracy doktorskiej, Richarda Couranta. Profesor Lax znany jest nie tylko ze swoich głównych prac, słynie także z wprowadzenia numerycznych schematów Laxa-Friedrichsa i Laxa-Wendroffa - metod do numerycznego rozwiązywania równań - które przyczyniły się do powstania dalszych opracowań teoretycznych, a także znalazły praktyczne zastosowanie w różnych dziedzinach, począwszy od prognozowania pogody po projektowanie samolotów. "Twierdzenie o jednoznaczności" Laxa zostało uznane za "kamień węgielny nowoczesnej analizy numerycznej", a jego prace nad rozproszeniem i długofalowym zachowaniem rozwiązań stworzyły nie tylko ramy dla matematyki stosowanej, lecz także stały się podstawą nowego sposobu podejścia do zagadnień w matematyce czystej. Zakres i różnorodność jego dokonań są najlepszym uzasadnieniem dlaczego wielu uważa profesora Laxa za najbardziej wszechstronnego matematyka jego pokolenia. W uzasadnieniu swojej decyzji członkowie komisji przyznającej nagrodę Abla stwierdzili: "Peter D. Lax wyróżnia się tym, że wiąże matematykę czystą i stosowaną, łączy dogłębne zrozumienie analizy z wyjątkową zdolnością tworzenia jednolitych koncepcji. Wywarł on ogromny wpływ, nie tylko poprzez swoje badania naukowe, lecz także publikacje, wieloletnie zaangażowanie w działalność dydaktyczną i oddanie młodym matematykom". John Ball, przewodniczący Międzynarodowego Towarzystwa Matematycznego (International Mathematical Union), stwierdził: - Profesor Lax inspirował mnie od czasu, kiedy ukończyłem studia. Ma wielki talent. W jego umyśle rodzą się pomysły, które stają się punktami odniesienia dla innych matematyków.