Konferencja w Lublanie zwiastunem ewolucyjnych zmian w regionalnej polityce innowacyjnej UE
Od czasu jej utworzenia w 1996 r. sieć Innowacyjnych Regionów w Europie (IRE) Komisji Europejskiej skupiła około 250 regionów europejskich, co pomogło wielu z nich w opracowaniu regionalnych strategii innowacyjnych (RIS) i innych projektów na rzecz zwiększenia ich konkurencyjności. Ponieważ w większości regionów w 15 państwach UE wprowadzono już jakąś formę strategii innowacyjnej, od rozszerzenia UE w 2004 r. sieć IRE poświęca więcej uwagi regionom w nowych Państwach Członkowskich, pomagając w rozwoju ich zdolności innowacyjnych. Wynikiem tych starań będzie uruchomienie 45 nowych inicjatyw, w tym 33 projektów RIS, podczas czwartej plenarnej konferencji IRE, która odbędzie się 7 i 8 czerwca w Lublanie w Słowenii. Serwis CORDIS Wiadomości przeprowadził wywiad z Renate Weissenhorn, kierownikiem jednostki ds. wsparcia dla innowacji w Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu, która ujawniła, że konferencja w Lublanie zbiega się w czasie z ważną zmianą w podejściu Komisji do polityki innowacyjnej oraz działalności sieci IRE. - W przeszłości skupialiśmy się na wspieraniu regionów pomagając im w tworzeniu regionalnych strategii innowacji i oczywiście wciąż mamy sporo do zrobienia w tej dziedzinie - powiedziała Renate Weissenhorn, odnosząc się do 33 nowych projektów RIS. - Jednakże w przyszłości chcielibyśmy, aby regiony Europy wspólnie uczestniczyły w "cyklu kształcenia ustawicznego", co będzie możliwe dzięki ocenie wpływu projektów RIS, porównaniu wzorcowemu między regionami oraz wzajemnemu nauczaniu. Koncepcja wzajemnego nauczania znajduje odzwierciedlenie w zapoczątkowanej przez sieć IRE w kwietniu dużej inicjatywie o nazwie Platforma Wzajemnego Nauczania (Mutual Learning Platform - MLP). Celem platformy jest zbliżenie regionalnych decydentów politycznych, którzy będą dzielić się doświadczeniem w dziedzinie badań i innowacji zapewniając, aby "błędy i sukcesy jednego regionu mogły stać się doświadczeniem wszystkich". To nowe spojrzenie na koncepcję wspólnego zdobywania wiedzy stanowi ważny zwrot w regionalnej polityce innowacyjnej UE. Sieć IRE, wraz ze swoim komitetem sterującym złożonym z przedstawicieli 18 regionów z całej Europy, sformułowała niedawno nową strategię działalności, która odzwierciedla te zmiany. Zgodnie z nową strategią, celem sieci IRE jest: "wzmocnienie światowej konkurencyjności regionów europejskich poprzez promowanie polityki innowacyjnej oraz zapewnienie jednolitej platformy dla regionów, która pozwoliłaby im współpracować i uczyć się od siebie nawzajem". Pomimo tej wyraźnej zmiany priorytetów, a być może w jej wyniku, konieczne jest, aby te regiony, zwłaszcza w nowych Państwach Członkowskich, w których nie funkcjonuje obecnie regionalna strategia innowacyjna, miały okazję ją wprowadzić. W ramach 33 nowych projektów RIS, które zostaną uruchomione w Lublanie, Komisja sfinansuje 75% całkowitych kosztów opracowania strategii oraz związanego z nią planu działania opartego na udziale wszystkich istotnych podmiotów regionalnych. Wszystkie projekty RIS opierają się na wspólnej metodologii, ale każdy z nich jest przystosowany do warunków właściwych dla regionu, w którym będzie wdrażany. Jak wyjaśniła Renate Weissenhorn: - Musimy przygotować regiony w nowych Państwach Członkowskich na napływ pomocy finansowej z funduszy strukturalnych. Strategie te pomogą im w jak najlepszym wykorzystaniu tego finansowania. W ten sposób regiony w nowych krajach UE będą mogły szybko i sprawnie włączyć się w "cykl kształcenia ustawicznego" i uczestniczyć w transregionalnych działaniach sieciowych wraz z innymi regionami UE. Jeśli chodzi jednak o wspólne działania edukacyjne, Komisja jest świadoma związanych z nimi ograniczeń. - Dokładne powtórzenie sukcesu jednego regionu we wszystkich innych jest niemożliwe - stwierdziła Renate Weissenhorn. - Należy przyjrzeć się czynnikom warunkującym ten sukces i dążyć do odtworzenia atutów danego regionu, na przykład silnej bazy uniwersyteckiej lub pewnych kluczowych elementów infrastruktury. Ponieważ PKB na mieszkańca w dziesięciu najlepszych regionach europejskich wynosi aż 189 procent średniej unijnej, a w jedynie 36 procent w tych najmniej rozwiniętych, niewątpliwie pozostaje wiele do zrobienia, by wyrównać te różnice. - Musimy jednak starać się, aby rozwijając słabsze regiony, pomagać również tym bardziej zaawansowanym w osiąganiu jeszcze lepszych wyników - podkreśliła Renate Weissenhorn. Wszystko to dowodzi, że konferencja w Lublanie stanowi przełomowy moment dla Komisji i jej sieci IRE. - Wyznacza ona początek nowych działań i jest doskonałą okazją, by przeprowadzić bilans ostatnich zmian w regionalnej polityce konkurencyjności - podsumowała Renate Weissenhorn. - Konferencja pełni również rolę ważnej imprezy promocyjnej dla sieci IRE, która wciąż nie jest dostatecznie znana w Europie. Jest także oznaką pewnej zmiany kierunku działań sieci, która, zamiast skupiać się wyłącznie na regionach objętych polityką spójności, przyjmie podejście bardziej otwarte.