Europejskie miasta łączą siły w celu wspólnego planowania przyszłości urbanistycznej i energetycznej
Finansowany przez UE projekt URBAN LEARNING „został zainicjowany przez potrzebę dekarbonizacji zasobów budowlanych w Wiedniu oraz innych dużych miastach przy jednoczesnym stawieniu czoła znaczącemu przyrostowi populacji”, jak opisuje koordynatorka projektu Waltraud Schmid. „Drugim czynnikiem, który wpłynął na zapoczątkowanie projektu, było dostrzeżenie faktu, że kwestie energetyczne nie stanowią obecnie jednego z ważnych czynników procesów urbanistycznych, w związku z czym podejmowane działania są nieadekwatne, spóźnione, a ich rezultaty są niezadowalające”. „Z drugiej strony, coraz więcej miast wdraża sztandarowe projekty, w ramach których realizowane są niskoemisyjne lub całkowicie neutralne klimatycznie dzielnice. Często powstają one jednak przy nakładzie ogromnych środków”, dodaje. Celem projektu było bliższe przyjrzenie się procesom planowania przestrzennego. Omawiając założenia projektu, Waltraud Schmid dodała: „Udało nam się określić czynniki, które są konieczne w celu zapewnienia niskoemisyjności dzielnic miast przy zastosowaniu planowania przestrzennego zgodnego ze standardowymi zasadami. Ustaliliśmy także kto jest potrzebny i co jest wymagane w tym procesie, a także jego ramy czasowe”. Rozwiązania kwestii usprawnienia integracyjnego planowania energetycznego w miastach Założeniem projektu URBAN LEARNING była instytucjonalizacja i popularyzacja integracyjnego planowania energetycznego wśród władz administracyjnych ośmiu europejskich miast. W ramach trwających przez trzy lata prac, lokalne grupy robocze działające przy władzach administracyjnych miast takich jak Amsterdam, Berlin, Paryż, Sztokholm, Warszawa, Wiedeń, Zaanstad oraz Zagrzeb analizowały procesy planowania przestrzennego swoich miast, określały kluczowe ramy oraz najważniejsze elementy procesów, a także opracowywały propozycje ich usprawnienia. Większość z tych grup działa nadal pomimo zakończenia projektu. „Biorąc pod uwagę fakt, że temat integracyjnego planowania energetycznego stanowił novum dla miast, za jeden z sukcesów projektu należy uznać skuteczne i znaczące zwiększenie świadomości tego zagadnienia we wszystkich miastach biorących udział w projekcie”, twierdzi Schmid. Pociągnęło to za sobą lepsze zrozumienie potrzeby zacieśnienia współpracy pomiędzy poszczególnymi wydziałami, szczególnie tymi odpowiedzialnymi za planowanie energetyczne i przestrzenne. Korzyści dla administracji Jak zauważa Waltraud Schmid, w niektórych miastach korzyści płynące z projektu stały się widoczne nawet przed jego zakończeniem. Wiedeńska administracja utworzyła grupę roboczą skupiającą pracowników różnych wydziałów i przedstawicieli operatora sieci energetycznej w celu omówienia przyszłych dostaw energii dla dużych inwestycji w mieście na bardzo wczesnym etapie ich realizacji. W Sztokholmie rozpoczęła się aktualizacja wewnętrznej instrukcji zarządzania dla urbanistów w celu włączenia do niego kwestii planowania energetycznego. Wraz z postępami projektu URBAN PLANNING stało się jasne, że konieczne będzie także opracowanie stosownych ram prawnych wspierających działania prowadzone w ramach projektu, a w niektórych przypadkach będzie to wręcz nieodzowne w celu umożliwienia i skutecznego wdrożenia integracyjnego planowania energetycznego. Uczestnicy projektu opracowali w związku z tym propozycje nowego prawodawstwa. Co więcej, miasta opracowały konkretne plany wdrożeń. Opracowane plany określają priorytetowe działania oraz kroki do podjęcia przez każde miasto w celu wprowadzenia integracyjnego planowania energetycznego. Przykładowo Wiedeń pracuje nad wprowadzeniem przepisów prawnych, które pozwolą na dodanie celów związanych z efektywnością energetyczną i przeciwdziałania zmianom klimatycznym do obowiązujących norm budowlanych, a także umożliwią ustanawianie stref energetycznych w planie zagospodarowania przestrzennego miasta. Berlin opublikował z kolei pierwsze wydanie atlasu energetycznego. Podobne atlasy dotyczące ogrzewania są obecnie przygotowywane w Paryżu i Wiedniu. W tym samym czasie Amsterdam opracowuje podejścia, które umożliwią stopniowe ograniczenie wykorzystywania gazu ziemnego do celów grzewczych. Uczestnicy projektu szacują, że skutki prowadzonych prac związanych z energetyką odczuje ponad 3 miliony mieszkańców miast. Znaczący wpływ projektu jest także spodziewany w przypadku budynków mieszkalnych i miejsc pracy budowanych i remontowanych w ciągu nadchodzących 20 lat w miastach, które uczestniczyły w projekcie. Lepsze zarządzanie integracyjnym planowaniem energetycznym w miastach pozwoli na zaoszczędzenie co najmniej 620 GWh energii elektrycznej rocznie, a także umożliwi zwiększenie ilości energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych o ponad 1500 GWh rocznie. „Projekt URBAN LEARNING pozwolił na zaznaczenie faktu, że planowanie energetyczne jest wspólnym obowiązkiem, który nie powinien spoczywać wyłącznie na barkach operatorów sieci energetycznych, a także że miasta potrzebują jasnych kompetencji, narzędzi oraz instrumentów, aby skutecznie stawiać czoła tym wyzwaniom”, podsumowała Schmid.
Słowa kluczowe
URBAN LEARNING, integracyjne planowanie energetyczne, planowanie przestrzenne, urbanistyka, miasta, zarządzanie, sztandarowy projekt
