TPIS: bezpieczenstwo dla trwalego rozwoju przemyslu europejskiego
Aby wspomóc trwały rozwój przemysłu europejskiego uruchomiona została nowa platforma technologiczna dla bezpieczeństwa przemysłowego (TPIS). Podobnie jak przypadku pozostałych platform technologicznych, głównym celem TPIS jest opracowanie strategicznej wizji priorytetów badawczych na rzecz bezpieczeństwa przemysłowego oraz wdrożenie szczegółowego planu działań. Według danych statystycznych Eurostatu, w krajach piętnastki UE co pięć sekund jeden pracownik ulega wypadkowi w przemyśle, i co dwie godziny jeden pracownik umiera. W 2001 r. oznaczało to 7,6 mln wypadków przy pracy - z czego 4,9 mln powodowało ponad trzydniową nieobecność w pracy - oraz 4,9 tys. ofiar śmiertelnych. W krajach piętnastki koszty wypadków przy pracy i chorób zawodowych wynoszą od 2,6 do 3,8 procent produktu narodowego brutto (PNB). Ponadto, w 2002 r. prawie 2,5 mln wypadków przy pracy i 1,4 tys. ofiar śmiertelnych odnotowano w nowych Państwach Członkowskich UE. Wyzwaniem jest osiągnięcie zerowego poziomu wypadków w przemyśle, przynoszącego korzyści pracownikom, społecznościom i środowisku poprzez ograniczenie kosztów oraz podniesienie wydajności i konkurencyjności. Poważny wypadek, jakim była katastrofa w Tuluzie w dniu 21 września 2001 r., spowodował szkody o wartości 1,5 mld euro, zniszczenia 27 tys. domów i 1300 przedsiębiorstw. Eksplozja zabiła 30 osób, 2242 zostało rannych, a 5000 osób poddano terapii z powodu silnego stresu. Dodatkowo katastrofa zaniepokoiła opinię publiczną, wywołała stres w mieście przemysłowym i doprowadziła do podjęcia przez polityków decyzji o zamknięciu kilku zakładów przemysłowych, powodując dalszą utratę stanowisk pracy w regionie. Według bazy danych systemu meldowania o poważnych wypadkach MARS, administrowanej przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej w Ispra, corocznie zdarza się około trzydziestu poważnych wypadków. Z definicji wypadki te mogą potencjalnie wywołać poważne konsekwencje dla ludzi i środowiska, a nawet jeśli wiele z nich, na szczęście, nie powoduje takich poważnych skutków, mają one istotny ekonomiczny wpływ na przemysł i społeczności, których zatrudnienie od niego właśnie zależy. Świadoma znaczenia tych kwestii grupa wysokiego szczebla, w skład której wchodzą reprezentanci przemysłu, związków zawodowych, władz, organizacji pozarządowych, banków, ubezpieczycieli i badaczy, zebrała się w celu stworzenia platformy technologicznej służącej osiągnięciu w Europie wysokiego poziomu bezpieczeństwa przemysłowego, umożliwiającego trwały wzrost. Zadaniem tej inicjatywy, która natychmiast zyskała poparcie Dyrekcji Generalnych Komisji ds. Zatrudnienia, Przedsiębiorstw, Środowiska i Badań, jest przygotowanie strategicznego planu badawczego dotyczącego bezpieczeństwa przemysłowego i wdrożenie szczegółowego planu działań wkrótce po uruchomieniu siódmego programu ramowego (7. PR). Oczekuje się jednakże, że oprócz zdobycia nowej wiedzy oraz poznania nowych metodologii i procesów platforma doprowadzi do poprawy bezpieczeństwa przemysłowego za pomocą sprawniejszego transferu istniejącej wiedzy do firm, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), oraz nowych Państw Członkowskich UE. Priorytetem jest także lepsze wyszkolenie i wykształcenie osób zaangażowanych w zarządzanie ryzykiem środowiskowym i zawodowym, a także stwarzanie warunków sprzyjających eliminowaniu wypadków. Zdaniem organizatorów, platforma TPIS będzie miała również wpływ na kilka innych platform technologicznych i, ponieważ jej wizja przybrała postać karty i szczegółowych zadań, zostaną zdefiniowane mierzalne cele i "najważniejsze etapy", aby zapewnić osiągnięcie rzeczywistych korzyści. Biorąc pod uwagę, że ogólnym priorytetem TPIS są "badania w zakresie bezpieczeństwa przemysłowego", większość uczestników prac włączyła się w dyskusyjne grupy badawcze, z których każda zajmuje się kluczowym wyzwaniem prowadzącym do podniesienia bezpieczeństwa przemysłowego. Do tej pory zidentyfikowano następujące grupy dyskusyjne: - FG1: metody i technologie ograniczania zagrożeń w pracy i dla środowiska oraz ryzyka występowania poważnych wypadków; - FG2: metodologie oceny ryzyka i zarządzania ryzykiem; - FG3: czynniki ludzkie i organizacyjne; - FG4: kształcenie i szkolenia; - FG5: inkubator badań - nowo powstające i przekrojowe zagadnienia związane z ryzykiem i bezpieczeństwem.