Traktat EURATOM kluczem do przyszlego bezpieczenstwa jadrowego, mowi Andris Piebalgs W swoim przemówieniu wygłoszonym podczas sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego w dniu 26 kwietnia, komisarz ds. energii Andris Piebalgs zajął się skutkami i wnioskami płynącymi z katastrofy w Czarnobylu w dwudziestą rocznicę awarii. Komisarz Piebalgs rozpoczął od oznajmie... W swoim przemówieniu wygłoszonym podczas sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego w dniu 26 kwietnia, komisarz ds. energii Andris Piebalgs zajął się skutkami i wnioskami płynącymi z katastrofy w Czarnobylu w dwudziestą rocznicę awarii. Komisarz Piebalgs rozpoczął od oznajmienia, iż w dniu wypadku przebywał na terytorium obecnej Ukrainy, i że jego szwagier został oddelegowany jako "likwidator" do pomocy w usuwaniu skutków awarii. W wielu przypadkach w wyniku wykonywania tej bardzo niebezpiecznej pracy likwidatorzy otrzymali bardzo wysokie dawki promieniowania. Komisarz mówił o tym, że wszystkie starania koncentrują się na zminimalizowaniu ryzyka powtórzenia awarii w Czarnobylu, i przedstawił kluczowe priorytety określone w wyniku badań naukowych, które mają zapewnić gotowość w razie wystąpienia następnego wypadku. - Na poziomie europejskim chciałbym po pierwsze przypomnieć, że zapisy Traktatu EURATOM, rozdziału dotyczącego zdrowia i bezpieczeństwa, przewidują zarówno ochronę zdrowia pracowników, jak i ogółu społeczeństwa, przed zagrożeniami stwarzanymi przez promieniowanie. Traktat zobowiązuje również państwa członkowskie i podmioty gospodarcze do systematycznego przekazywania Komisji informacji na temat instalacji i materiałów jądrowych będących w ich posiadaniu - powiedział komisarz. Traktat EURATOM jest jednym z podstawowych filarów UE. Europejskie badania jądrowe nadal prowadzone są pod szyldem EURATOM, a EURATOM jest włączony w ramowe programy badawcze Komisji, obecnie w ich szóstą edycję (6. PR). Istnieje dodatkowe prawodawstwo, dotyczące następstw ewentualnych wypadków - wiele obszarów w Europie nadal odczuwa skutki wysokiego promieniowania będącego wynikiem tej katastrofy, którego wpływ jest szczególnie widoczny w rolnictwie. - Bezpośrednio po wypadku wprowadzono restrykcje dotyczące importu niektórych produktów rolnych, a pewien zakres kontroli granicznych obowiązuje do dziś. Gdyby kiedykolwiek była taka potrzeba, mechanizm wspólnotowy umożliwi natychmiastowe ustalenie maksymalnych dopuszczalnych poziomów promieniotwórczego skażenia środków spożywczych i pasz - dodał komisarz. W ramach planowania kryzysowego ośrodki powinny przygotować szczegółowe plany zarówno na poziomie regionalnym, jak i krajowym, a inne państwa członkowskie powinny włączyć się do współpracy. Jak powiedział komisarz Piebalgs, w razie wystąpienia awarii "istnieje system wspólnotowy umożliwiający wczesną wymianę informacji na wypadek kryzysu radiologicznego (ECURIE). W systemie tym uczestniczą wszystkie państwa członkowskie, Szwajcaria, Bułgaria, Rumunia i Turcja." Systemy wczesnego ostrzegania zostały utworzone również na innych terytoriach. Mimo zaprzeczeń ze strony ówczesnego Związku Radzieckiego w krajach skandynawskich i w Niemczech wiedziano, że doszło do "maksymalnej awarii projektowej", zanim pojawił się komunikat, czy nawet potwierdzenie przypuszczeń na temat Czarnobyla. Sieć detekcji obejmuje obecnie wszystkie państwa członkowskie. Ochrona obywateli pozostaje sprawą nadrzędną. - Zakres informowania ludności obejmuje wczesne informacje dla osób mieszkających w pobliżu instalacji jądrowych, a także mechanizmy ochronne, które należy zapewnić ludności faktycznie dotkniętej tego rodzaju sytuacją kryzysową - powiedział komisarz. Andris Piebalgs przedstawił następnie w jaki sposób w wielu państwach członkowskich i w krajach kandydujących unowocześniano lub nawet zamykano reaktory ze względów bezpieczeństwa. Podziękował także Parlamentowi za włączenie zagadnienia bezpieczeństwa jądrowego do rezolucji z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie strategii lizbońskiej. Jest do dowodem, że UE jest światowym liderem pod względem "sprawności i jakości instalacji produkcyjnych oraz procesów likwidacji tego rodzaju instalacji". - Na zakończenie, Parlament wie, że Komisja przedłożyła konkretne wnioski legislacyjne, których celem jest zapewnienie Unii wspólnych regulacji dotyczących bezpieczeństwa jądrowego, bezpiecznego zarządzania zużytym paliwem i odpadami radioaktywnymi oraz środków na likwidację instalacji. Ponadto Komisja dołoży wszelkich starań w dziedzinie badań i rozwoju, by pomóc w znalezieniu trwałego rozwiązania kwestii odpadów radioaktywnych. Chciałbym raz jeszcze podziękować Parlamentowi za jego wsparcie - zakończył komisarz.
