Raport wskazuje na malejaca bioroznorodnosc i wzrost liczby zagrozonych gatunkow
"Czerwona lista" zagrożonych gatunków, publikowana przez Światową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) po aktualizacji liczy obecnie 16 119 gatunków uznanych za zagrożone. Wiele gatunków umieszczonych na tej liście to powszechnie znane zwierzęta. Znajdują się na niej zwierzęta znane dzieciom na całym świecie, takie jak hipopotam, niedźwiedź polarny, gazela i płaszczka. Co gorsza 784 gatunki zostały uznane za wymarłe, a kolejne 65 gatunków zwierząt można obecnie spotkać jedynie w niewoli. Jedna trzecia gatunków płazów, jedna czwarta występujących na świecie gatunków drzew iglastych, jedna czwarta gatunków ssaków oraz jedna ósma występujących na świecie gatunków ptaków są zagrożone wyginięciem. Powód tego narastającego zagrożenia jest we wszystkich przypadkach ten sam - człowiek, który bezpośrednio ingeruje w środowisko naturalne, albo wywiera na nie pośredni wpływ poprzez zmianę klimatu. - Czerwona lista sporządzona przez IUCN na rok 2006 wykazuje wyraźną tendencję: narastanie, a nie spowolnienie, tempa spadku bioróżnorodności - zdaniem dyrektora generalnego IUCN Achima Steinera. - Skutki tej tendencji są dalekosiężne. Odwrócenie jej jest możliwe, co potwierdzają liczne przypadki udanej ochrony gatunków. Aby odnieść sukces w skali globalnej, musimy zyskać sprzymierzeńców we wszystkich warstwach społecznych. Sami specjaliści ochrony środowiska nie zdołają uratować bioróżnorodności - każdy, kto dysponuje możliwościami i środkami do podjęcia działań, musi poczuwać się do odpowiedzialności w tym zakresie. Aby zyskać bardziej perspektywiczne spojrzenie na to zagadnienie, należy stwierdzić, że według szacunków obecne tempo ginięcia gatunków jest 100-1000 razy wyższe od wartości "tła", czyli szybkości wymierania gatunków bez ingerencji człowieka. Podczas gdy bardzo widoczne są przypadki ginięcia gatunków występujących w tropikach, gdzie ingerencja człowieka bywa brutalna, masowa i długotrwała, czego przykładem jest wycinanie lasów amazońskich pod budowę dróg lub z przeznaczeniem na pastwiska, również Europa w żadnej mierze nie stanowi wyjątku w tym względzie. "Punktem zapalnym" bioróżnorodności jest rejon Morza Śródziemnego, w którym spośród 25 000 gatunków roślin 60 procent stanowią gatunki rzadkie. Przykładem jest farbownik Anchusa crispa, występujący obecnie jedynie w 20 miejscach, przy czym liczba dojrzałych roślin wynosi 2200. Zachęcające jest to, że wysiłki podejmowane w Europie na rzecz ochrony przyrody zakończyły się sukcesem. Godne uwagi przykłady to kania ruda, ponownie wprowadzona w Walii po prawie całkowitym wyginięciu, jak również orzeł bielik, którego klasyfikacja w ciągu zaledwie dekady uległa zmianie z kategorii "gatunki bliskie zagrożenia" na kategorię "gatunki najmniejszej troski". Obszary określone jako najbardziej zagrożone obejmują siedliska o delikatnej równowadze, jak np. siedliska o bardzo gorącym lub bardzo zimnym klimacie. Zwierzęta i rośliny przystosowane do życia na pustyni zostały zdziesiątkowane, ale odbyło się to bez rozgłosu, gdyż wiele z nich zawsze pozostawało gatunkiem rzadkim, chociaż istniejącym w stanie delikatnej równowagi. Ta równowaga ulega załamaniu. Kilka gatunków oryksów i gazel jest bliskie wyginięcia. W obszarach położonych bardziej na północ topniejące pokrywy lodowe zagroziły jednemu z najbardziej znanych zwierząt - niedźwiedziowi polarnemu (Ursus maritimus). Jeżeli zgodnie z przewidywaniami ilość lodu występującego latem w morzu zmniejszy się w ciągu następnego wieku o 50-100 procent, to liczba niedźwiedzi polarnych zmniejszy się w ciągu najbliższych 45 lat o ponad 30 procent. Niedźwiedź polarny jest obecnie zaliczany do gatunków "narażonych". W Demokratycznej Republice Konga, która kiedyś była rajem dla hipopotamów, ich liczba zmniejszyła się o 95 procent. - Konflikty regionalne i brak stabilności politycznej w niektórych krajach afrykańskich są przyczyną trudnych warunków życia wielu mieszkańców regionu, a ich wpływ na przyrodę okazał się równie niszczący - powiedział czołowy naukowiec IUCN Jeffrey McNeely. Tubylcy polują na hipopotamy dla zdobycia mięsa oraz zębów. Los ich kuzynów - hipopotamów karłowatych jest nawet gorszy; jako ofiary powszechnych nielegalnych polowań są obecnie klasyfikowane jako "zagrożone". Nową pozycją na Czerwonej liście są gatunki morskie; badaniom poddano rekiny i płaszczki i stwierdzono, że są narażone na nadmierne odławianie. Europejskie przykłady to anioł morski i płaszczki, niegdyś powszechnie dostępne na europejskich targowiskach rybnych, a obecnie w zasadzie wymarłe. Wśród gatunków występujących w wodzie o większej głębokości, liczba rekinów kewaczo obniżyła się o 95 procent wyłącznie z powodu odławiania. - Gatunki morskie są w tym samym stopniu zagrożone wyginięciem jak ich lądowe odpowiedniki: rozpaczliwa sytuacja, w jakiej obecnie znajdują się liczne gatunki rekinów i raj to tylko wierzchołek góry lodowej - powiedział Craig Hilton-Taylor z IUCN, wzywając do podjęcia kroków zmierzających do podniesienia liczby rekinów i raj, w tym ustanowienia wyłączonych z połowów obszarów rozrodu oraz limitów połowowych. Na całym świecie do zagrożonych gatunków zalicza się również ryby słodkowodne. W Europie w rejonie między Chorwacją i Turcją wyginęło siedem gatunków ryb karpiowatych. W Afryce sytuacja jest jeszcze gorsza, gdyż zagrożonych jest 28 procent gatunków ryb słodkowodnych. Ważki stanowią znakomity wskaźnik stanu środowiska zarówno powyżej, jak i poniżej linii wodnej. We wszystkich tych obszarach stwierdzono spadek populacji ważek. Czerwona lista obejmuje sześć określonych kategorii klasyfikacji: - Gatunki wymarłe lub wymarłe na wolności, co oznacza, że mogą występować w niewoli; - Gatunki krytycznie zagrożone, zagrożone i narażone - tym gatunkom grozi wyginięcie w skali globalnej; - Gatunki bliskie zagrożenia; liczebność tych gatunków zbliża się do progu zagrożenia i bez podjęcia odpowiednich kroków mogą stać się zagrożone; - Gatunki najmniejszej troski; gatunki o niskim zagrożeniu wyginięciem; - Gatunki o słabo rozpoznanym statusie; nie można dokonać oceny z uwagi na brak wystarczających danych.