Zadbać o to, by gaz łupkowy nie nadwyrężył relacji społeczeństwa z energetyką
Europa jest obszarem bogatym w formacje łupkowe o potencjale, który sprawi, że prowadzenie na tych terenach prac wydobywczych stanie się praktyczną koniecznością w nadchodzących 30-50 latach. Jednak produkcja gazu z łupków obarczona jest wieloma problemami, z których najpoważniejszym jest niepewność co do śladu środowiskowego zostawianego przez ten proces. Finansowany przez UE projekt ShaleXenvironmenT został stworzony, aby lepiej zrozumieć wpływ wydobycia gazu łupkowego w Europie na jej środowisko. „Zabezpieczenie odpowiedniej ilości czystej energii w przystępnej cenie pozostaje dla nauki wyzwaniem o kluczowym znaczeniu”, mówi lider projektu, prof. Alberto Striolo. Potrzebna jest ogromna ostrożność w ocenie tego źródła energii i wykorzystywanie go w możliwie najbezpieczniejszy sposób dla przyszłości Europy tak, by jednocześnie chronić jej zróżnicowane środowisko naturalne. Zespół projektu ocenił ślad środowiskowy tego procesu, sprawdzając jego wpływ na użytkowanie wody, aktywność sejsmiczną i emisję gazów cieplarnianych. W poszukiwaniu najlepszych danych do ochrony środowiska Prace projektu zostały podjęte, aby zapewnić bezpieczeństwo obywateli i krzewić najlepsze praktyki przemysłowe podczas wydobywania gazu łupkowego w Europie. Zespół badawczy wykorzystał doświadczenia i modele, aby dowiedzieć się więcej o wielu podstawowych właściwościach związanych z interakcjami skała-ciecz, transportem cieczy oraz inicjacją i propagacją pęknięć w skałach. „Kierowało nami przekonanie, że zrozumienie jest kluczem do ograniczenia wpływu na środowisko związanego z wytwarzaniem określonej ilości gazu z łupków”, zauważa prof. Striolo. „Jeśli społeczeństwo nauczy się wydobywać więcej gazu »miejscowo«, przy użyciu przyjaznych dla środowiska technologii, ślad środowiskowy będzie mniejszy”. Zespół badawczy zaczął od zidentyfikowania głównych niewiadomych i nawiązania współpracy z grupami badawczymi w Ameryce Północnej i innych częściach świata. Udało im się pozyskać wyniki, które poszerzą całościowe rozumienie procesów związanych z wydobyciem gazu łupkowego. Postępy technologiczne Członkom grupy udało się, między innymi, opracować urządzenie, które umożliwiło im obserwację pęknięć w momencie ich powstawania w próbce skalnej. Badacze przeprowadzili doświadczenie z użyciem synchrotronu i uzyskali wyniki, które mogą pomóc społeczności akademickiej zrozumieć, w jaki sposób dochodzi do powstawania pęknięć w różnych podłożach. Zespół zaprojektował też płyn wiertniczy, zawierający tylko i wyłącznie przyjazne dla środowiska środki chemiczne, które są także jadalne i dają lepsze rezultaty, niż konwencjonalne płyny do szczelinowania hydraulicznego. Zespół projektu ShaleXenvironmenT ustalił, jakie są najlepsze praktyki w odniesieniu do ograniczania zużycia wody przy jednoczesnym stymulowaniu formacji łupkowych, co może pomóc przekonać obywateli do tej technologii. Badacze odkryli także pewne istotne zależności między minerałami zawartymi w łupkach, a ich właściwościami mechanicznymi. Powinno to pozwolić społeczności lepiej zrozumieć, a może i przewidywać, mechaniczne właściwości formacji łupkowych na całym świecie. Partnerzy projektu opracowali przyrządy do symulowania warunków panujących w formacjach geologicznych i odkryli związek między porowatością, a przepuszczalnością. „Prawdziwie niezwykłe jest to, że te poszczególne postępy udało się osiągnąć synergicznie i w wyniku współpracy na rzecz zrozumienia produkcji gazu łupkowego”, podkreśla prof. Striolo. „Oczekujemy, że w swoim czasie nasze wyniki przyczynią się do poczynienia postępów w odniesieniu do kilku największych wyzwań, z jakimi mierzy się nauka”. Choć szczelinowanie hydrauliczne pozostaje w opinii świata metodą kontrowersyjną, ze względu na jej wątpliwy wpływ na środowisko, zespół pozostaje w kontakcie z innymi badaczami i obywatelami. Naukowcy zrzeszeni w projekcie utrzymują, że to obywatele podejmują ostateczną decyzję w odniesieniu do tego, jakie zasoby eksploatować i w jaki sposób.
Słowa kluczowe
ShaleXenvironmenT, gaz łupkowy, wydobycie gazu, szczelinowanie, ślad środowiskowy, wpływ na środowisko, czysta energia, płyny wiertnicze
