Zmieniony wniosek dotyczący EIT: zdaniem EUROSCIENCE lepiej ukierunkowany, ale nadal brak przejrzystości
Według przedstawicieli EUROSCIENCE opracowany na nowo wniosek Komisji Europejskiej dotyczący Europejskiego Instytutu Technologii (EIT) jest lepiej ukierunkowany, ale nadal nieprzejrzyście określa rolę Instytutu w sytuacji obecnego "rozdrobnionego" kształcenia na poziomie wyższym w Europie, jak również sposób funkcjonowania "wspólnot wiedzy". Stowarzyszenie na rzecz promowania nauki i technologii apeluje o skoncentrowanie wysiłków politycznych raczej na Europejskiej Radzie ds. Badań (ERC), niż na "proponowaniu nowych instytucji, które wiążą się z większą liczbą pytań niż odpowiedzi". EIT został zaplanowany jako sztandarowy projekt na rzecz propagowania doskonałości w europejskim szkolnictwie wyższym, badaniach naukowych i innowacjach; jego koncepcja pojawiła się w 2005 r. Podczas marcowego posiedzenia Rady europejscy liderzy zobowiązali Komisję do kontynuacji prac nad uszczegółowieniem planów. Pierwsze propozycje dotyczące EIT spotkały się z krytyką wyższych uczelni. W dniu 8 czerwca Komisja opublikowała komunikat uwzględniający liczne komentarze otrzymane w trakcie konsultacji, w którym wyjaśniła strukturę i sposób działania Instytutu. W dokumencie do dyskusji opublikowanym 17 lipca stowarzyszenie na rzecz promowania nauki i technologii wskazało na potrzebę uwzględnienia roli i celów wniosku w sprawie EIT w szerszym kontekście europejskiej infrastruktury wyższych uczelni. Generalnie rzecz biorąc, europejskie uniwersytety osiągają słabsze wyniki w stosunku do oczekiwań, co w opinii przedstawicieli EUROSCIENCE wymaga zmiany, jeżeli UE ma osiągnąć do 2010 r. cel stworzenia społeczeństwa opartego na wiedzy. Wymaga to zatrzymania najwybitniejszych naukowców w Europie i ograniczenia myślenia w kategoriach mistrzów krajowych. Europejski system uniwersytecki jest rozdrobniony. "W nowych państwach członkowskich uniwersytety przeszły, a często nadal przechodzą, etap trudnych zmian [...]. I podczas gdy reformy uniwersyteckie powiodły się np. w kilku krajach Europy Północnej i Północno-Wschodniej, uczelnie w wielu krajach ciągle zmagają się z bardzo dużą liczbą studentów, przestarzałą infrastrukturą, rozproszonymi zasobami badawczymi i ścisłą kontrolą ze strony rządu", stwierdzono w dokumencie do dyskusji. Przedstawiciele EUROSCIENCE proponują pokonanie niektórych z tych problemów przez lepsze wykorzystanie funduszy strukturalnych i ściślejszą współpracę pomiędzy rządami krajowymi a Komisją. Autorzy dokumentu argumentują, że jeden EIT nie będzie w stanie rozwiązywać tak różnych problemów. Wydaje się, że najnowszy wniosek Komisji dotyczący EIT uwzględnia te obawy; nawiązuje on do komunikatu przyjętego niedawno prze Komisję, w którym przedstawiono propozycje zajęcia się kwestią deficytu zarządzania i finansowania, jak również rozdrobnieniem szkolnictwa wyższego. W kwestii tworzenia "wspólnot wiedzy", które łączyłyby uniwersytety, organizacje badawcze, reprezentantów przemysłu i władz regionalnych, przedstawiciele EUROSCIENCE z zadowoleniem przyjęli wycofanie się z "nierealnej" propozycji wyłączenia uczestniczących we wspólnotach wydziałów z macierzystych uczelni i stworzenia z nich pod względem prawnym części składowej EIT. Z zadowoleniem przyjęto również najnowszą propozycję połączonego podejścia odgórnego i oddolnego do procesu wyboru wspólnot wiedzy. Oznacza to, że zespoły i jednostki organizacyjne z sektora akademickiego, badawczego i przedsiębiorstw same połączą siły i utworzą potencjalne partnerstwa w wybranych dziedzinach, a o kryteriach wyboru zadecyduje ustanowiona Rada Zarządzająca, która zajmie się też takimi elementami, jak plan doskonałych badań, kształcenia i innowacji w danej dziedzinie. Jednak pomimo dostrzeżonych ulepszeń, przedstawiciele EUROSCIENCE mają wątpliwości czy wspólnoty wiedzy będą zdolne do działania w praktyce. "[...] dlaczego bardzo rozproszone geograficznie [...] wspólnoty wiedzy, administrowane na odległość przez jakąś Radę Zarządzającą, miałyby stanowić skuteczny i sprawny sposób rozwijania technologii i innowacji?" zapytano w dokumencie do dyskusji. W dalszej części autorzy zwracają uwagę, że istnieją już "wirtualne organizacje" obejmujące uniwersytety, przedsiębiorstwa i instytuty badawcze współpracujące nad strategicznymi podstawami technologicznymi dla nowej fali innowacji. Dokument odnosi się do holenderskich Instytutów Wiodących Technologii czy do Międzyuniwersyteckiego Centrum Mikroelektroniki (IMEC) w Belgii, które według autorów dokumentu są sprawdzonymi przykładami partnerów publicznych i prywatnych skutecznie organizujących swoje zasoby i działania oraz zarządzających nimi. Przedstawiciele EUROSCIENCE przedstawili również opinię na temat stosunków między EIT i Europejską Radą ds. Badań (ERC). W dokumencie stwierdzono, że najnowszy wniosek Komisji dotyczący EIT implikuje "preferowane stosunki" z ERC. W opinii przedstawicieli EUROSCIENCE takie rozwiązanie jest wykluczone. "ERC finansuje badania naukowe w ramach swoich środków, niezależnie od ich pochodzenia. Poszczególne wyższe uczelnie i instytuty mają własne cele strategiczne, z którymi ERC będzie miała szansę się zapoznać w ogólnym zakresie po ustanowieniu własnych strategicznych ram finansowych. To powinno wystarczyć." W sprawie finansowania EIT przedstawiciele EUROSCIENCE argumentują, że Instytut nie może odbierać funduszy Europejskiej Radzie ds. Badań (ERC), której powinien przysługiwać najwyższy priorytet. "[...] nie należy rozpraszać uwagi politycznej ani funduszy poprzez proponowanie nowych instytucji, które wiążą się z większą liczbą pytań niż odpowiedzi." "I choć EIT może stanowić dodatkowy bodziec do tworzenia partnerstw między wyższymi uczelniami i sektorami przemysłu, to ważniejsza wydaje się potrzeba zajęcia się przez Komisję, a w szczególności przez szefów rządów, sytuacją finansową i brakiem kapitału podwyższonego ryzyka w Europie, tak aby Europa mogła wrócić na drogę prowadzącą do realizacji celów lizbońskich", czytamy w dokumencie. We wnioskach dokumentu do dyskusji autorzy raz jeszcze przypomnieli stanowisko EUROSCIENCE, że można więcej osiągnąć poprzez lepsze wykorzystanie funduszy strukturalnych na transfer technologii, niż poprzez utworzenie EIT.