Astronomowie rozwiązują zagadkę brakującego litu
Europejscy astronomowie znaleźli rozwiązanie tajemnicy, która poruszała to środowisko od lat: zagadki brakującego litu. Pewien czas temu naukowcy obliczyli, ile wodoru, helu i litu powstało w następstwie wielkiego wybuchu. Ilość litu można także mierzyć w najstarszych, ubogich w metale gwiazdach, które są zbudowane z materii podobnej do materii pierwotnej. I tu tkwi problem: przewidywana ilość litu w nowo powstałym Wszechświecie jest dwa do trzech razy większa niż jego zawartość zmierzona w najstarszych gwiazdach. Od chwili odkrycia tej rozbieżności astronomowie próbują dociec, gdzie podział się brakujący lit. Obecnie wydaje się, że dzięki analizom gromady starych gwiazd przy użyciu teleskopu VLT Europejskiego Obserwatorium Południowego w Chile zespół europejskich astronomów znalazł rozwiązanie tej zagadki. Wyniki ich odkryć opublikowano w czasopiśmie "Nature". Procesy dyfuzji zmieniają względną ilość pierwiastków w gwiazdach, ponieważ grawitacja powoli ale skutecznie wymusza zapadanie się cięższych pierwiastków w głąb gwiazd, gdzie znikają z pola widzenia. - Przypuszcza się, że skutki dyfuzji uwidaczniają się znacznie bardziej w gwiazdach starych, niezwykle ubogich w metale - powiedział Andreas Korn z Uniwersytetu w Uppsali. - Biorąc pod uwagę ich starszy wiek, dyfuzja trwała tam dłużej i mogła wywołać bardziej znaczące skutki niż w przypadku młodszych gwiazd, takich jak Słońce. Gwiazdy w analizowanej gromadzie powstały w tym samym czasie i ich początkowy skład chemiczny był jednakowy. Znajdują się one jednak w różnych stadiach ewolucyjnych, zatem naukowcy mają możliwość sprawdzenia, jak w tej sytuacji kształtuje się zawartość różnych pierwiastków w atmosferze. Obserwacje wyraźnie wskazują, że w miarę jak gwiazdy ewoluują, proporcja litu w ich atmosferze najpierw rośnie, a następnie gwałtownie spada, jak przewidują modele dyfuzji powiązanej z dodatkowym mieszaniem. Oznacza to, że ilość litu w atmosferze starych gwiazd niekoniecznie odzwierciedla zawartość litu w gazach, które tworzyły gwiazdę. - Po uwzględnieniu tego efektu, ilość litu mierzona w starych, nieewoluujących gwiazdach zgadza się z przewidywaną kosmologicznie wartością - powiedział dr Korn. - W ten sposób wspomniana rozbieżność kosmologiczna w znacznej części znika. Jednakże, jak to często bywa w nauce, rozwiązanie jednego problemu jest prostym sposobem na wywołanie kolejnych niewiadomych. W tym przypadku teoretycy muszą zidentyfikować fizyczne procesy zachodzące w gwiazdach, które powodują dodatkowe mieszanie.
Kraje
Szwecja