Skip to main content
European Commission logo print header

Article Category

Zawartość zarchiwizowana w dniu 2023-03-02

Article available in the following languages:

EURAB proponuje obowiązkowe otwarcie dostępu do prac badawczych 7. PR

Według Europejskiego Naukowego Gremium Doradczego (EURAB), Komisja Europejska powinna rozważyć nakazanie wszystkim badaczom, korzystającym ze środków finansowych siódmego programu ramowego (7. PR), publikowanie wyników badań w ogólnodostępnym repozytorium w ciągu sześciu miesi...

Według Europejskiego Naukowego Gremium Doradczego (EURAB), Komisja Europejska powinna rozważyć nakazanie wszystkim badaczom, korzystającym ze środków finansowych siódmego programu ramowego (7. PR), publikowanie wyników badań w ogólnodostępnym repozytorium w ciągu sześciu miesięcy od pierwszej publikacji. Autorzy nowego raportu EURAB stwierdzają, że niekwestionowane korzyści znacznie przeważają nad niektórymi uzasadnionym obawami związanymi z otwartym dostępem, takimi jak kwestia jakości recenzji sporządzanych przez niezależnych ekspertów, utrzymanie dostępu w długim okresie i możliwość przetrwania wydawnictw o mniejszym nakładzie. Szybkie i zasadnicze zmiany w komunikacji naukowej spowodowane rozwojem Internetu wywołały debatę na temat otwartego dostępu. Istnieje także chęć szerszego upowszechniania wyników badań naukowych finansowanych ze środków publicznych, by zwiększyć świadomość na temat korzyści płynących z nakładów na naukę, a jednocześnie zmniejszyć koszty tych badań ponoszone przez władze publiczne. Jak stwierdza EURAB, publiczne podmioty finansujące obecnie płacą trzy razy za badania naukowe. Najpierw płacą za same badania, następnie za recenzje sporządzone przez niezależnych ekspertów i wreszcie za prenumeratę czasopisma, w którym publikowany jest dokument podsumowujący. Za czwartą kategorię kosztów można uznać dodatkowe opłaty wnoszone przez autorów, pobierane przez tradycyjne periodyki, do których dostęp jest płatny. EURAB stwierdza, że w procesie przygotowywania i wdrażania polityki dotyczącej otwartego dostępu Komisja występuje w potrójnej roli: jako podmiot finansujący, podmiot tworzący politykę i podmiot wspierający. Jako podmiot finansujący Komisja stara się podnieść poziom zauważalności badań finansowanych przez siebie i poprawiać dostęp do nich, bez ograniczania naukowcom wolnego wyboru miejsca publikacji, które uznają za najwłaściwsze. Kluczowym zaleceniem jest, by Komisja rozważyła nakazanie podmiotom, które otrzymują środki finansowe z 7. PR, składanie wszelkich publikacji będących wynikiem ich badań w ogólnodostępnym repozytorium w możliwie krótkim terminie po ich opublikowaniu. Dokument ten powinien stać się ogólnodostępny w ciągu sześciu miesięcy. Zdaniem EURAB funkcję repozytorium może pełnić instytucja lokalna bądź podmiot zajmujący się konkretną tematyką. Deponowanie materiałów powinno następować w momencie, gdy czasopismo lub konferencja przyjmuje je do druku, natomiast repozytorium powinno niezwłocznie ujawniać metadane uwzględniając ograniczenia dostępu do pełnego tekstu artykułu, stosowane w razie potrzeby. Następnie otwarty dostęp powinien być wprowadzony w możliwie krótkim czasie po ustaniu zakazu ustanowionego przez autora lub w ciągu sześciu miesięcy, w zależności od tego, który termin jest wcześniejszy. EURAB proponuje, aby Komisja zainaugurowała wdrażanie tego rodzaju kompleksowej polityki począwszy od badań finansowanych przez Europejską Radę ds. Badań (ERC), która powstała w momencie uruchomienia 7. PR. Jako podmiot wspierający Komisja powinna położyć nacisk na usprawnienie procesu deponowania materiałów przez badaczy oraz na standardy utrzymania interoperacyjności systemów. Autorzy raportu EURAB stwierdzają, że z tego względu Komisja powinna wprowadzić do każdego priorytetu tematycznego w 7. PR konkretne działania wspierające, by ułatwić korzystanie z depozytu w ogólnodostępnych repozytoriach. Rola Komisji jako podmiotu tworzącego politykę powinna polegać na zachęcaniu wszystkich państw członkowskich do promowania polityki ogólnego dostępu do publikacji, w odniesieniu do wszystkich badań finansowanych ze środków publicznych. Oczekuje się, że wkrótce Komisja Europejska wyda komunikat w sprawie publikacji naukowych.

Powiązane artykuły