Europejscy naukowcy opracowują model potencjalnej pandemii grypy
Europejscy naukowcy zbudowali model, który prognozuje możliwości rozprzestrzenienia się pandemii grypy na całym świecie za pośrednictwem transportu powietrznego. Badanie "Modelowanie rozprzestrzeniania się pandemii grypy na świecie: przypadek podstawowy oraz przeciwdziałanie" było częściowo finansowane ze środków szóstego programu ramowego UE (6. PR) oraz Krajowej Fundacji Nauki w USA (NSF). Wspomniany model stanowi największą na świecie symulację epidemii tego typu, a jego opis ukazał się w styczniowym wydaniu czasopisma "PLoS Medicine". Choć grypa wywołana wirusem H5N1, zwana powszechnie ptasią grypą, jak do tej pory nie osiągnęła rozmiarów pandemii z powodu braku zdolności wirusa do rozprzestrzeniania się wśród ludzi, urzędnicy publicznej służby zdrowia obawiają się, że H5N1 może doprowadzić do rozwoju ludzkiego szczepu tego wirusa. - Zagrożenie pandemią zmusza międzynarodową społeczność do przedyskutowania analizy scenariuszy oraz opracowania planów przygotowawczych - powiedziała Vittoria Colizza w imieniu naukowców zaangażowanych w projekt. - To z kolei rodzi potrzebę poznania możliwych dróg rozprzestrzeniania się pandemii w celu sformułowania i przetestowania odpowiednich strategii interwencyjnych, które doprowadzą do ograniczenia i złagodzenia jej rozwoju oraz wpływu na ludność. Zespół badawczy zbudował model matematyczny w oparciu o dane na temat przepływu pasażerów, udostępnione przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego, oraz informacje pochodzące ze spisu przeprowadzonego w ponad 3000 ośrodków miejskich i 220 krajach na świecie. Przy użyciu zaawansowanych narzędzi obliczeniowych zespół przeprowadził symulację rozprzestrzeniania się pandemii w czasie i przestrzeni, a także przygotował scenariusze prognostyczne. Jeden ze scenariuszy opracowanych na podstawie modelu prezentuje wirus grypy pochodzący z Hanoi (Wietnam) o wskaźniku reprodukcji 1,1 (stanowiącym miarę wskazującą średnią liczbę osób zakażanych przez chorego), który stwarza jedynie bardzo niewielkie globalne zagrożenie. Zwiększenie wskaźnika do 1,5 powoduje potencjalną możliwość zarażenia grypą połowy ludności w ponad 100 krajach. Wówczas konieczne byłyby środki interwencyjne. Z badania naukowcy wyciągnęli dwa wnioski. Po pierwsze, rygorystyczne ograniczenia w podróżowaniu miałyby niewielki wpływ na powstrzymanie rozprzestrzeniania się grypy na całym świecie. Po drugie, stosowanie leków antywirusowych w dużym stopniu zapobiegłoby globalnemu wybuchowi epidemii grypy, o ile wszystkie kraje na świecie dysponowałyby zapasami leku umożliwiającymi leczenie 5-10 procent populacji. Następnie autorzy badania skoncentrowali się na analizie realistycznych scenariuszy przewidujących nierównomierną dystrybucję środków antywirusowych, ze zwiększoną ilością tych środków w krajach bogatych. Porównano dwie różne strategie - strategię egoistyczną, zgodnie z którą każdy kraj korzystałby z własnych zasobów, i podejście kooperatywne, zakładające przekazanie przez kraje lepiej przygotowane części zasobów do globalnego użytku. - Co zaskakujące, dowiedziono, że strategia kooperatywna jest bardziej skuteczna w opóźnianiu rozwoju pandemii oraz łagodzeniu jej wpływu na ludność w krajach "dawcach" i "biorcach" - powiedział Alessandro Vespignani, profesor informatyki na Uniwersytecie Indiany. Prace badawcze zakończono wnioskiem popierającym strategię kooperatywną polegającą na współkorzystaniu z zasobów, organizowanym i kierowanym przez Światową Organizację Zdrowia. Zdaniem autorów, właśnie ta strategia byłaby najbardziej skutecznym sposobem przeciwdziałania pojawiającej się pandemii grypy zanim zostanie opracowana szczepionka. Badanie zostało przeprowadzone w ramach Complex Networks Collaboratory (CX-NETS), wirtualnej współpracy grup badawczych realizujących ten sam program w dziedzinie złożonych sieci i systemów, modelowania epidemii oraz fizyki statystycznej stanów nierównowagi.