Niech żyje odmienność i zróżnicowanie!
Pierwsza europejska astronautka, Claudie Haigneré, przebywała w Brukseli jako przewodnicząca jury wybierającego laureatów tegorocznej Nagrody Kartezjusza za wzorcowe osiągnięcia w badaniach naukowych. W przeddzień Międzynarodowego Dnia Kobiet CORDIS Wiadomości skorzystał z okazji i przeprowadził z nią rozmowę o pracy naukowej kobiet, a zatem na temat doskonale jej znany. Zdaniem Haigneré problemy, na które napotykają kobiety nauki, występują na dwóch niezwykle istotnych etapach ich pracy zawodowej. Pierwszy kłopotliwy okres to początek kariery naukowej, a drugi to objęcie stanowiska szczebla decyzyjnego w hierarchii zawodowej. Na pierwszym etapie, jeszcze przed rozpoczęciem pracy naukowej, wiele kobiet postrzega karierę w dziedzinie nauki jako wymagającą zbyt wiele czasu i trudu oraz zbytniego odosobnienia. Haigneré stwierdziła: - Wyobrażenia na temat kariery naukowej są przestarzałe i archaiczne. Kojarzony jest badacz w laboratorium, pracujący w samotności bądź przed komputerem. - Często spotykam kobiety, które nie odważyły się podjąć pracy naukowej, ponieważ postrzegały ten zawód jako zbyt trudny i wymagający zbyt dużego odosobnienia. Wybierają więc inne ścieżki pracy zawodowej i tym samym nauka nie wykorzystuje talentów 50 procent światowej populacji - powiedziała. - Nasze babki walczyły o otwarcie drzwi, które niegdyś były zamknięte przed kobietami. Takie zjawisko dziś nie ma już miejsca. Drzwi są otwarte. Musimy same je pchnąć. I należy to robić. Dziewczęta osiągają bardzo dobre wyniki w szkole i na maturze, lepsze niż chłopcy. Lecz nie czują się na tyle dobre i ufne we własne siły, aby podejmować długotrwałe studia. Tak więc muszą odzyskać pewność siebie i tym samym ułatwić sobie życie zawodowe - dodała. Jak mówi Haigneré, rozwiązanie polegałoby zatem na uwspółcześnieniu obrazu nauki jako kariery zawodowej. - Musimy upowszechnić rzeczywisty obraz nauki. Do czego służy nauka? Nauka ma służyć odkryciom. Zdumiewać każdego dnia, w którym dzięki niej znajduje się rozwiązania problemów. Zatem nauka nie funkcjonuje w oderwaniu od społeczeństwa ale mu służy i przynosi korzyści - powiedziała. - Musimy na nowo rozbudzić entuzjazm dla nauki. Kiedy kobiety decydują się na rozpoczęcie kariery naukowej, wybierają nauki przyrodnicze lub edukację naukową, ponieważ wiedzą, że będą ściśle związane z pewnym środowiskiem społecznym. Drugi obszar problemów wyłania się na etapie awansów, gdzie w organach decyzyjnych nadal przeważnie zasiadają mężczyźni; oznacza to, że kobiety nie awansują równie szybko, jak mężczyźni. Ponadto dziś kobiety - nadal w większym stopniu niż mężczyźni - wykonują tradycyjne obowiązki domowe, jak również często zajmują się wychowaniem dzieci, stąd pogodzenie tych obowiązków z pracą zawodową jest trudnym zadaniem. Nawiązując do własnego doświadczenia, Haigneré powiedziała: - W mojej karierze zawodowej bywały okresy, w których ciężko mi było zachować równowagę między życiem zawodowym i osobistym. - Kobiety potrzebują wsparcia ze strony swoich mężów, rodzin i struktur, aby mogły łatwiej włączyć się w karierę zawodową - mówiła dalej. Na temat różnic między płciami wypowiedziała się następująco: - Prawdą jest, że sposób pracy mężczyzn i kobiet różni się, natomiast kobiety nie muszą stawać się mężczyznami. Powinny zachować swoje szczególne cechy. Lecz bezwzględnie należy organizować pracę w taki sposób, aby polegała na uzupełnianiu się i współdziałaniu oraz była efektywna. Ja zawsze miałam taką możliwość. Zmieńcie sposób wykonywania pracy, gdyż kobiety nie muszą funkcjonować według męskiego szablonu. Kobiety mają swoje szczególne zalety, swoją odmienność. Zmuszeni jesteśmy jednak pracować razem - przy całej naszej odmienności i naszym zróżnicowaniu - razem, by powiodło się bieżące zadanie. Są jednakże oznaki zmiany na lepsze. -Myślę, że w Europie i we Francji sprawy idą w dobrym kierunku, lecz jest to proces powolny. Na wysokich stanowiskach pracuje trochę kobiet, które stanowią wzory do naśladowania. I tak na przykład we Francji kobiety zajmują wysokie stanowiska w INRIA i CNRS. Teraz - przekonuje Haigneré - jest czas, aby utrzymać osiągnięty postęp i dalej go forsować.
Kraje
Francja