Eksperci twierdzą, że w przypadku nanoproduktów należy stosować ocenę cyklu życia
Jak wynika z nowego raportu opracowanego przez ekspertów europejskich i amerykańskich, ocena cyklu życia produktu (LCA) - ocena oddziaływania produktu lub substancji na zdrowie i środowisko od chwili ich powstania do utylizacji - ma decydujące znaczenie dla udanej i bezpiecznej komercjalizacji nanotechnologii. Jednakże autorzy raportu dodają, że istnieje pilna potrzeba dalszych badań w celu uzupełnienia braków w naszej wiedzy na temat toksyczności wielu nanomateriałów. Podstawą raportu są wyniki ostatnich warsztatów poświęconych nanotechnologiom i ocenie cyklu życia, organizowanych wspólnie przez Komisję Europejską oraz amerykańską inicjatywę Project on Emerging Nanotechnologies, podjętą przez Woodrow Wilson International Center for Scholars oraz The Pew Charitable Trusts. Nanotechnologie stosuje się już w wielu dziedzinach, łącznie z medycyną, tekstyliami i elektroniką. Przewiduje się, że wartość wchodzących na rynek produktów tworzonych na bazie nanotechnologii zwiększy się z 22,6 miliarda euro w 2005 r. do 2 bilionów euro w 2014 r. Jednakże wiele osób obawia się zagrożeń, jakie mogą powstać w związku z nanotechnologiami, zarówno dla naszego zdrowia, jak też dla stanu środowiska. Ocena cyklu życia jest szeroko stosowana w wielu dziedzinach w celu oszacowania oddziaływania nowego produktu na środowisko i zdrowie, od początku jego produkcji aż do chwili utylizacji, jednak dotychczas nie była wykorzystywana w odniesieniu do nanotechnologii. Celem warsztatów było doprowadzenie do spotkania praktyków dokonujących ocen LCA oraz badaczy zajmujących się nanotechnologią w celu sprawdzenia, czy i jak można stosować LCA w dziedzinie rozwijających się nanotechnologii. Autorzy raportu stwierdzają, że istniejące normy dotyczące dokonywania oceny cyklu życia w zupełności nadają się do zastosowania w odniesieniu do nanomateriałów i nanoproduktów. W świetle raportu, oceny cyklu życia dają bardziej całościowy obraz oddziaływania produktu niż ocena ryzyka , umożliwiając badaczom i projektantom produktów wskazanie w cyklu życia produktu momentu, w którym występuje największe zagrożenie dla ludzi i środowiska. Inną zaletą LCA jest to, że uwzględnia dokonanie porównań z równorzędnymi produktami tradycyjnymi. Ważnym problemem wskazanym w raporcie jest brak danych. - Pierwszym zaleceniem jest konieczność znacznego pogłębienia, poprzez dalsze prace badawcze, wiedzy na temat oddziaływania nanomateriałów i nanoproduktów na środowisko - piszą autorzy raportu. Proponują oni, aby badacze potraktowali priorytetowo takie tematy jak toksyczność, rodzaj rozprzestrzeniania się i wielkość produkcji. Autorzy raportu zalecają również, aby badacze nie czekali na uzyskanie danych bliskich doskonałości, lecz aby wyraźnie określali niejasności, współpracowali z toksykologami, unikali wyolbrzymiania korzyści wynikających z nowego produktu i udostępniali dane do celów porównań przyszłych LCA. Eksperci apelują do rządów o tworzenie programów badawczych w celu opracowania metodologii LCA w dziedzinie nanotechnologii oraz o stosowanie LCA w celu włączenia kryteriów nanotechnologicznych do polityk związanych z zakupami ekologicznymi. Jeżeli chodzi o środowisko akademickie, eksperci zwracają uwagę, że badacze mogą wnieść swój wkład, tworząc bazy danych związane ze studiami przypadku LCA w dziedzinie nanotechnologii i prowadząc badania nad metodami LCA dla nanotechnologii. Zachęca się także przemysł do wspierania prac badawczych, a także tworzenia mechanizmów umożliwiających wymianę poufnych danych bez naruszania zasad konkurencyjności. - Istotne jest, aby nanotechnologia, która może poprawić jakość życia we wszystkich zakątkach świata, była rozwijana w sposób odpowiedzialny. Wiąże się to z prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych niezbędnych do uwzględniania oddziaływania nanomateriałów i nanoproduktów przez cały cykl ich życia - powiedział Renzo Tomellini, szef jednostki ds.nanonauki zbieżnych dziedzin nauki i technologii w Dyrekcji Generalnej ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej i przewodniczący międzywydziałowej grupy ds. nanotechnologii Komisji Europejskiej. W celu zagwarantowania realizacji tych zasadniczych prac Komisja Europejska nastawia się na współpracę z partnerami międzynarodowymi. Omawiany raport to dobry krok w kierunku osiągnięcia tego celu.
Kraje
Stany Zjednoczone