Badanie zwraca uwagę na szkodliwy wpływ ultrafioletu na życie w morskich i słodkich wodach
Promieniowanie ultrafioletowe nie jest tylko powodem do niepokoju dla nas ludzi; jego szkodliwe promienie niszczą także wiele organizmów żyjących w morzach i w wodach słodkich na całym świecie, twierdzą autorzy opracowania zamówionego przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ). Opracowanie, sporządzone przez zespół naukowców z Niemiec, Indii i USA, jest analizą kilkuset odrębnych badań nad wpływem promieniowania ultrafioletowego na różne organizmy żywe od planktonu po żaby i ryby. Jest ono opublikowane w najnowszym wydaniu czasopisma Królewskiego Towarzystwa Chemicznego "Photochemical & Photobiological Sciences". Ozon i aerozole tworzą podstawowy filtr w atmosferze, zmniejszający przedostawanie się szkodliwego promieniowania ultrafioletowego do powierzchni Ziemi. W związku z kurczeniem się warstwy ozonowej wskutek zanieczyszczeń, te szkodliwe promienie jednak się tu przedostają. Chociaż trudno jest zmierzyć skutki tego oddziaływania na cały ekosystem, w pracy przedstawiono dowody pokazujące wpływ tego zjawiska na konkretne gatunki żyjące w wodach słonych i słodkich. Organizmy żyjące w regionach polarnych, gdzie warstwa ozonowa jest najcieńsza, oraz w czystych jeziorach i regionach alpejskich, mogą być najbardziej narażone na te skutki, piszą autorzy pracy. Wśród zagrożonych gatunków jest fitoplankton, który wytwarza zdecydowanie najwięcej biomasy w oceanach i stanowi podstawę sieci pokarmowej w wodach. Jego wydajność dorównuje wszystkim połączonym ekosystemom lądowym. W pracy wskazuje się na wiele badań przedstawiających zdecydowanie hamujący wpływ wysokich poziomów promieniowania słonecznego na fotosyntezę, absorpcję składników odżywczych i wzrost niektórych gatunków. U jeżów morskich promieniowanie ultrafioletowe wywołuje proces samozniszczenia komórek (apoptozę) w rozwijających się zarodkach, natomiast u niektórych żab, jak się uważa, szkodliwe promienie są czynnikiem przyczyniającym się do powstawania wad rozwojowych i śmiertelności. Rybom również zagraża promieniowanie ultrafioletowe. Chociaż podstawowymi przyczynami zmniejszania się światowych zasobów rybnych są nadmierne połowy, ataki drapieżników i niewielkie ilości pokarmu dla larw, naukowcy sądzą, że wzrost temperatur i oddziaływanie ultrafioletu mogą powodować dalsze zmniejszanie się tych zasobów. Jak wykazano, słoneczne promieniowanie ultrafioletowe wywołuje uszkodzenia DNA jaj i larw dorsza atlantyckiego, natomiast sztuczne promieniowanie ultrafioletowe powoduje masową apoptozę zarodków larw fląder japońskich. Ekosystemy wodne wytwarzają ponad 50 procent biomasy na naszej planecie i są najważniejszymi składnikami ziemskiej biosfery. Ustalenia zawarte w opracowaniu są zatem niepokojące, ponieważ wszelkie uszkodzenia wywołane promieniami ultrafioletowymi mogą mieć poważne konsekwencje dla produktywności tych ekosystemów. Może to mieć również szersze następstwa dla zmian klimatycznych, ponieważ jeśli uszkodzenia spowodowane promieniowaniem ultrafioletowym ograniczą produktywność ekosystemów, zmniejszą się zdolności oceanów do pochłaniania dwutlenku węgla, jednego z gazów cieplarnianych. Ten dodatkowy CO2 w atmosferze może następnie przyczynić się do zwiększenia globalnego ocieplenia.
Kraje
Niemcy