Komisja Europejska chce znów nadać bieg sprawom patentowym
Przyszłość systemu patentowego w Europie znalazła się znowu w programie politycznym po opublikowaniu przez Komisję Europejską komunikatu, w którym przedstawiono sposoby wprowadzenia w życie patentu wspólnotowego przy równoczesnym usprawnieniu aktualnego systemu postępowania w spornych sprawach patentowych. Patent wspólnotowy, nad którym dyskusje trwają od 1975 r., umożliwiłby osobom fizycznym i przedsiębiorstwom uzyskiwanie jednolitego patentu ważnego na terenie całej UE. Nie należy mylić patentu wspólnotowego z patentami europejskimi, które po zarejestrowaniu stają się zbiorem krajowych patentów zapewniających ochronę patentową w określonych państwach członkowskich. Patenty europejskie mogą być kosztowne dla wnioskodawców, ponieważ nabycie praw patentowych musi odbywać się za pośrednictwem sądów krajowych w poszczególnych krajach. Są one też kosztowne dla stron trzecich, ponieważ cofnięcia nie można przeprowadzić centralnie po upływie pewnego czasu. Ocenia się, że patent europejski ważny w 13 krajach jest około 11 razy droższy od patentu USA oraz 13 razy droższy od patentu japońskiego. Konsultacje przeprowadzone z zainteresowanymi stronami w 2006 r. jasno wykazały, że obecnego unijnego systemu patentowego nie da się dłużej utrzymać. Strony te w pełni poparły koncepcję patentu wspólnotowego, który ma rozwiązać oba problemy - kosztów i postępowania spornego, a także zapewnić spójność prawa patentowego w całej Europie, spełniając tym samym jedną z najważniejszych zasad jednolitego rynku. Jednak istnieją pewne ważne kwestie sporne związane z patentem wspólnotowym. Wśród nich należy zwrócić uwagę na wysokie koszty tłumaczeń. Chociaż wnioski patentowe można składać w jednym z trzech języków urzędowych (niemieckim, angielskim i francuskim), to w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku musi on być przetłumaczony na wszystkie urzędowe języki Wspólnoty na koszt wnioskodawcy. Niektórzy interesariusze sprzeciwiali się także nadmiernej centralizacji proponowanej jurysdykcji. Skupiając się na zagadnieniu jurysdykcji, Komisja przedstawiła propozycje usprawnienia w pierwszej kolejności obecnego systemu postępowania w sprawach spornych, co z kolei utorowałoby drogę do ustanowienia patentu wspólnotowego. - Sprawa patentu wspólnotowego i usprawnienie aktualnie obowiązującego systemu postępowania w sprawach spornych dotyczących patentów europejskich nie powinny się wzajemnie wykluczać. Tak naprawdę naszym celem powinno być zapewnienie ich zbieżności. Jeżeli uda nam się znaleźć rozwiązanie kwestii rozstrzygania sporów, powinno być także możliwe rozwiązanie kwestii patentu wspólnotowego przez wypracowanie porozumienia w ustaleniach dotyczących tłumaczeń - zauważył europejski komisarz ds. rynku wewnętrznego Charlie McCreevy. Jednak w kwestii możliwości usprawnienia systemu postępowania w sprawach spornych znowu pojawiły się dwie szkoły myślenia. Jedna sugestia to projekt europejskiego porozumienia w sprawie rozwiązywania sporów patentowych (EPLA), w którym proponuje się utworzenie europejskiego trybunału patentowego, ujednoliconego systemu postępowania w sprawach spornych dotyczących patentów europejskich. Inne państwa członkowskie sugerują, że lepszym rozwiązaniem niż powoływanie sądu EPLA tylko do spraw patentów europejskich byłoby utworzenie struktury wspólnotowej, która mogłaby zajmować się zarówno patentami europejskimi, jak i przyszłymi patentami wspólnotowymi. Komisja proponuje kompromisowe podejście łączone. Mogłoby ono przyjąć formę ujednoliconego i wyspecjalizowanego trybunału patentowego obejmującego swoimi kompetencjami rozstrzyganie w sprawach spornych dotyczących patentów europejskich i przyszłych patentów wspólnotowych. Taki system opierałby się w dużym stopniu na modelu EPLA, szczególnie w sprawach dotyczących spornych kwestii patentowych, ale mógłby zostać harmonijnie włączony w sądownictwo wspólnotowe. Komisja przekonuje, że pozwoliłoby to na uniknięcie zagrożeń dla patentu wspólnotowego oraz sytuacji występowania w Europie dwóch konkurujących jurysdykcji nad spornymi sprawami patentowymi. Poza projektem dotyczącym patentu wspólnotowego i ustaleniami dotyczącymi jurysdykcji Komisja proponuje także kilka działań wspierających w celu udoskonalenia systemu patentowego. Są wśród nich specjalne przedsięwzięcia dotyczące jakości patentów, transferu wiedzy i egzekwowania oraz środki zmierzające do zwiększenia dostępności systemu dla małych i średnich przedsiębiorstw - tej części środowiska biznesu, która nie była w stanie w pełni wykorzystać swoich wynalazków i chronić swoich praw patentowych z powodu braku odpowiedniej wiedzy i wysokich kosztów. Komisarz McCreevy ma nadzieję, że opublikowanie komunikatu stworzy "podatny grunt" dla debaty w Radzie i w Parlamencie Europejskim. - Nigdy nie kryłem, że moim zdaniem sprawy patentowe są bardzo trudnym orzechem do zgryzienia - powiedział. - Jeśli nadal przeważać będą krótkowzroczność i własne egoistyczne interesy, nie uda się zrealizować europejskiego programu reform i ucierpi na tym europejska gospodarka. A zatem wzywam wszystkich zainteresowanych do przyjęcia odpowiedzialności, podjęcia tego wyzwania i dołożenia starań w celu znalezienia pragmatycznych i realnych kompromisów - powiedział komisarz. Wyraził też nadzieję, że prezydencja niemiecka podejmie to wyzwanie i doprowadzi do postępu w sprawach patentowych. - Komisja gotowa jest pomóc prezydencji - podsumował.