Wiosna w wysokiej Arktyce następuje o tygodnie wcześniej niż dziesięć lat temu
Nowe badania wskazują, że wiosna przychodzi obecnie w rejon wysokiej Arktyki o tygodnie wcześniej niż dziesięć lat temu. Duńsko-amerykański zespół badawczy dokonał swych odkryć dzięki fenologii, czyli analizie terminów zachodzenia takich wiosennych zjawisk, jak kwitnienie roślin, składanie jaj przez ptaki lub pojawianie się owadów. Podobne badania przeprowadzone na mniejszych szerokościach geograficznych ujawniły już, że wiosna przychodzi coraz wcześniej. Na przykład w przypadku roślin i zwierząt europejskich termin jej przyjścia był przyspieszony średnio o pięć dni na dziesięć lat. Jednakże do chwili obecnej przeprowadzano bardzo mało badań nad skutkami zmian klimatycznych dla zjawisk fenologicznych w wysokiej Arktyce. Dzieje się tak mimo faktu, że obecnie tempo wzrostu temperatur w Arktyce jest dwukrotnie większe od średniej światowej. Najnowsze badanie polegało na obserwacji zmian w terminach kwitnienia sześciu gatunków roślin, terminach pojawiania się 12 gatunków stawonogów oraz terminach składania jaj przez trzy gatunki ptaków; obserwacje prowadzone były w latach 1996-2005 w północno-wschodniej Grenlandii. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie "Current Biology". W przypadku obserwowanych gatunków badacze stwierdzili "niezwykle szybkie występowanie zjawisk wywołane warunkami klimatycznymi". Średnie przyspieszenie występowania wyniosło czternaście i pół dnia na dziesięć lat, podczas gdy dla niektórych gatunków przyspieszenie to przekroczyło 30 dni. Zaobserwowano wiele odchyleń w poziomie reakcji na ocieplenie, zarówno w obrębie gatunków, jak i między nimi. - Nasze badanie potwierdza opinię wielu ludzi, a mianowicie, że pory roku się zmieniają i nie jest to po prostu przypadek jednego czy dwóch ciepłych lat, lecz silna tendencja obserwowana przez ponad dziesięć lat - zauważył dr Toke Hřye z Krajowego Instytutu Badań nad Środowiskiem w Uniwersytecie w Aarhus (Dania). - Tak duże nasilenie tych tendencji budzi szczególne zaskoczenie, jeżeli uwzględni się fakt, że w wysokiej Arktyce całe lato jest bardzo krótkie - na naszej stacji badawczej Zackenberg od topnienia śniegu do zamarznięcia upływają zaledwie trzy-cztery miesiące. Podczas gdy zmiany fenologiczne na mniejszych szerokościach mają związek z temperaturą, na dalekiej północy decydującym czynnikiem jest pokrywa śnieżna, ponieważ stwierdzono, że odchylenia w fenologii są ściśle związane z terminem topnienia śniegu. Rezultaty te mają poważne implikacje dla gatunków żyjących w Arktyce. "Silne reakcje oraz olbrzymia zmienność w obrębie gatunków i taksonów pokazują, jak łatwo interakcje biologiczne mogą być zakłócone działaniem sił abiotycznych i jak dramatyczne dla arktycznych ekosystemów mogą być reakcje na zmiany klimatyczne", ostrzegają badacze. "W istocie takie radykalne zmiany fenologiczne mogą osłabić lub nawet zaburzyć (...) interakcje między gatunkami, które są decydujące dla udanej reprodukcji w środowisku charakteryzującym się tak wysoką sezonowością."
Kraje
Dania