Komisja Europejska proponuje, jak zlikwidować lukę w wiedzy o zmianach klimatycznych
Komisja Europejska opublikowała zieloną księgę określającą te obszary polityki UE, w których potrzebne są działania zmierzające do zminimalizowania zagrożenia zmianami klimatycznymi w Europie. Jednym z wymienionych obszarów są badania i konieczność wypełnienia luk w naszej wiedzy o globalnym ociepleniu i jego wpływie na środowisko. Skutki zmian klimatycznych w Europie i w Arktyce już są znaczące i dające się zmierzyć. W ciągu ostatniego stulecia w Europie ociepliło się prawie o 1 stopień C, tj. więcej niż wynosi średnia światowa. Spowodowało to znaczny wzrost opadów deszczu i śniegu w Europie północnej, natomiast w Europie południowej coraz częściej obserwuje się susze. Niedawne ekstremalne temperatury, takie jak rekordowa fala upałów w lecie 2003 r., są ściśle powiązane ze zmianami klimatycznymi wywołanymi działalnością człowieka. Takie zmiany pogodowe zaczynają negatywnie oddziaływać na europejską gospodarkę, ponieważ wiele działań gospodarczych w dużej mierze uzależnionych jest od warunków klimatycznych. Wzrost częstotliwości i intensywności takich ekstremalnych zjawisk jak burze, gwałtowne opady atmosferyczne, napływy wysokiej wody morskiej uderzającej w nabrzeża i gwałtowne powodzie, susze, pożary lasów i osuwanie się ziemi spowoduje uszkodzenia budynków, infrastruktury transportowej i przemysłowej i wobec tego pośrednio wpłynie na sektory usług finansowych i ubezpieczeń. Wśród innych rodzajów działalności, które to silnie odczują, będą rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, turystyka plażowa i narciarska oraz ochrona zdrowia. Europa musi zatem przystosować się do zmieniającego się klimatu i to szybko, twierdzą autorzy zielonej księgi "Adapting to climate change in Europe - options for EU action" ("Przystosowanie się do zmian klimatycznych w Europie - możliwości podejmowania działań przez UE"). Wcześnie podjęte działania mogłyby przynieść wyraźne korzyści ekonomiczne przez przewidywanie i minimalizowanie zagrożeń dla ekosystemów, ludzkiego zdrowia, rozwoju gospodarczego, nieruchomości i infrastruktury. Ale jeśli nie zareagujemy odpowiednio wcześnie, "UE i jej państwa członkowskie mogą być zmuszone do doraźnych i nieplanowanych działań adaptacyjnych, często chaotycznych w odpowiedzi na coraz częstsze kryzysy i klęski żywiołowe, co okaże się o wiele bardziej kosztowne, a także zagrozi systemowi społecznemu i gospodarczemu w Europie oraz jej bezpieczeństwu", twierdzą autorzy opracowania. W dokumencie określono cztery obszary, w których można podjąć wczesne działania za poziomie UE. Jednym z wymienionych obszarów są badania naukowe i konieczność całościowego zajęcia się wzajemnie powiązanymi czynnikami związanymi ze zmianami klimatycznymi. Autorzy dokumentu, chociaż z zadowoleniem przyjmują nacisk położony na zmiany klimatyczne w siódmym programie ramowym UE (7PR), zauważają, że są pewne luki w naszej wiedzy o skutkach oddziaływania zmian klimatycznych. Aby zająć się tymi kwestiami, autorzy proponują podjęcie następujących działań: - opracowanie kompleksowych i zintegrowanych metodologii oceny tego oddziaływania, słabych punktów i efektywnej pod względem kosztów adaptacji; - zwiększenie podstawowej wiedzy o tych oddziaływaniach i możliwości ich przewidywania w Europie, w tym w rejonach Północnego Atlantyku, Arktyki, Morza Śródziemnego i Morza Czarnego; - wyjaśnienie spodziewanego wpływu zmian klimatycznych i zmniejszania się warstwy ozonowej na ekosystemy i zbadanie sposobów wzmacniania ich odporności; - opracowanie długoterminowych kompleksowych i obejmujących całą Europę zbiorów danych i modeli o wysokiej rozdzielczości; - poprawienie dostępu do istniejących danych i zintegrowanie danych istotnych dla dostosowania się w systemach INSPIRE (infrastruktura informacji przestrzennej w Europie), SEIS (wspólny system informacji o środowisku) i GMES (globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa); - lepsze wykorzystanie istniejących wspólnotowych systemów informacyjnych, takich jak europejski system ostrzegania o powodziach, europejski system informowania o pożarach lasów oraz centrum informacji i monitoringu dla potrzeb obrony cywilnej; - opracowywanie co cztery do pięciu lat aktualnych syntetycznych raportów dotyczących skutków oddziaływań klimatu, przystosowywania się i słabych punktów, na podstawie, między innymi, wyników badań finansowanych ze środków UE oraz krajowych; - wspieranie badań nad przystosowywaniem się dla przedsiębiorstw, usług i przemysłu; - zainicjowanie badań obejmujących całą Europę, a dotyczących obecnych i przyszłych planów regionów przybrzeżnych wzmocnienia ochrony wybrzeży, kosztów środowiskowych i ekonomicznych łączących się z tymi planami, wpływu, jaki mogą one mieć na budżety gmin i na gospodarkę regionów przybrzeżnych; - zwiększenie wiedzy o przepływach i dostępności zasobów. Pozostałe trzy obszary określone w zielonej księdze to: zintegrowanie działań przystosowujących do zmian klimatycznych z istniejącymi i przyszłymi przepisami prawnymi, reakcjami politycznymi i programami finansowania; uwzględnienie globalnych potrzeb adaptacyjnych w stosunkach zewnętrznych UE i zbudowanie nowego sojuszu z partnerami z całego świata; utworzenie europejskiej grupy doradczej do spraw przystosowania się do zmian klimatycznych, która analizowałaby skoordynowane strategie i działania. W celu omówienia treści zielonej księgi zostanie zorganizowanych kilka warsztatów, natomiast w listopadzie spodziewane jest rozpoczęcie publicznych konsultacji dotyczących tego dokumentu.