Badanie rzuca światło na skuteczność szczepionki przeciwko gruźlicy
Nowe badanie finansowane ze środków UE rzuca światło na skuteczność podawanych doustnie szczepionek przeciwko gruźlicy w porównaniu ze skutecznością zastrzyków. Jednocześnie jednak naukowcy, którzy opublikowali artykuł w czasopiśmie "Proceedings of the National Academy of Sciences" (PNAS), kwestionują wiarygodność testu najpowszechniej stosowanego do badania skuteczności potencjalnych szczepionek. Jak wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia, każdego roku stwierdza się ponad osiem milionów przypadków zachorowań na gruźlicę i 1,6 miliona zgonów w wyniku zaatakowania organizmu przez bakterię o nazwie Mycobacterium tuberculosis. Pomimo powszechności i występowania ciężkich postaci tej choroby, nadal brak całkowicie skutecznej szczepionki. Rzeczywistość jest taka, że lekarze w dalszym ciągu stosują szczepionkę BCG (Bacillus Calmette-Guérin), którą w 1921 r. opracowali francuscy naukowcy, Albert Calmette i Camille Guérin. Chociaż BCG, którą stworzono na bazie bakterii wywołującej gruźlicę bydła, skutecznie zapobiega rozwojowi ciężkich postaci gruźlicy dziecięcej, to nie zapewnia jednak żadnej ochrony przeciwko gruźlicy płuc u osób dorosłych. Mając to na uwadze, badacze na całym świecie poszukują nowych szczepionek, które będą lepiej chroniły przed tą śmiertelną chorobą. Kilka potencjalnych szczepionek już przechodzi próby kliniczne. Pozostają jednak pytania o najlepszy sposób ich podawania. Szczepionka BCG początkowo była podawana doustnie, natomiast teraz wstrzykuje się ją pod skórę. - Nasza wiedza na temat zawiązku pomiędzy działaniem ochronnym a drogą podawania leku jest bardzo skromna - skomentował Stefan Kaufmann, dyrektor Instytutu Maxa Plancka Biologii Chorób Zakaźnych i jeden z autorów artykułu. W tym ostatnim badaniu naukowcy zaszczepili część myszy doustnie, natomiast innym szczepionkę podano w formie zastrzyku. Okazało się, że w obydwu przypadkach poziom ochrony przeciwko gruźlicy jest podobny, chociaż testy na myszach pokazały, że szczepionka znalazła się w różnych tkankach. Po wstrzyknięciu szczepionki pałeczki gruźlicy znaleziono na wyższych poziomach, tj. w śledzionie, wątrobie i płucach, podczas gdy po aplikacji doustnej gromadziły się w jelicie cienkim i węzłach chłonnych krezki, nie było ich jednak w głębszych tkankach. W rozprawie zadano również pytanie o wiarygodność biomarkerów stosowanych do mierzenia poziomów odporności. Do niedawna powszechnie uznawano, że interferon gamma wytwarzany przez komórki T CD4+ odgrywa ważną rolę w rozwijaniu ochronnych efektów szczepionek, dlatego też naukowcy często wykorzystywali te komórki jako biomarker, który mógł wskazać skuteczność potencjalnej szczepionki. Wyniki badania pokazują jednak, że biomarker ten może wcale nie być tak wiarygodnym wskaźnikiem odporności. Przy kilku potencjalnych szczepionkach badanych w próbach klinicznych konieczne jest zapewnienie naukowcom dostępu do testu, który w sposób niezawodny wskaże skuteczność szczepionki. - Najsilniejszy związek istniał pomiędzy działaniem ochronnym a szybką akumulacją w zakażonych tkankach określonych komórek T CD8+ - powiedział profesor Kaufmann. - Natomiast komórki T CD4+ bardziej odzwierciedlały poziom zakażenia bakterią Mycobacterium tuberculosis niż siłę ochrony. - Nasze dane podważają zasadność pomiaru wydzielania interferonu gamma przez komórki T CD4+ i uwydatniają potrzebę odnalezienia nowych biomarkerów do oceny skuteczności szczepionek przeciwko gruźlicy - podsumowali naukowcy. Środki unijne przeznaczone na badanie pochodziły z projektu MUVAPRED (szczepionki działające na błony śluzowe przeciwko chorobom związanym z biedą), który był finansowany w szóstym programie ramowym.
Kraje
Niemcy