Raport podkreśla wyzwania, przed którymi stoi kształcenie na poziomie doktoranckim w Europie
Europa musi uczynić więcej w celu przyciągnięcia i zatrzymania najlepszych młodych badaczy, wynika z nowego raportu Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów (EUA) na temat kształcenia na poziomie doktoranckim w Europie. W raporcie zatytułowanym "Programy doktoranckie na europejskich uniwersytetach - osiągnięcia i wyzwania" opisano tendencje w kształceniu na poziomie doktoranckim w Europie i zwrócono uwagę na wyzwania, jakim musi sprostać ten sektor, jeżeli ma przyciągnąć i zatrzymać największe talenty. - Europa musi zwiększyć liczbę badaczy, a studia doktoranckie można postrzegać jako punkt wyjścia w działaniach zmierzających do osiągnięcia tego celu - skomentował John Smith, zastępca sekretarza generalnego EUA. - Nasza praca pokazuje, że uniwersytety przyjmują bardziej zorganizowane podejście do struktury kształcenia na poziomie doktoranckim. W tej kwestii autorzy raportu z zadowoleniem przyjęli fakt, że coraz więcej instytucji otwiera wyspecjalizowane studia i kolegia doktoranckie, które definiuje się jako "niezależne jednostki organizacyjne ze skutecznym zarządzaniem, silnym kierownictwem i konkretnym finansowaniem wspierającym tę strukturę". Jednostki te oferują liczne korzyści słuchaczom studiów doktoranckich. Na poziomie praktycznym zapewniają jasną strukturę administracyjną dla programów doktoranckich, udzielają wsparcia w zakresie nadzorowania kandydatów na przyszłych doktorów, w sposób otwarty i przejrzysty organizują proces przyjmowania studentów, zapewniają szkolenia z zakresu nauczania i tzw. umiejętności uniwersalnych, jak również udzielają porad dotyczących możliwości finansowania. Pomagają również w zapewnianiu stymulującego środowiska i w promowaniu współpracy pomiędzy dyscyplinami, gwarantują masę krytyczną i pomagają w wydobywaniu młodych badaczy z izolacji, łączą ze sobą mniej i bardziej doświadczonych naukowców oraz zwiększają możliwości mobilności. W raporcie zwraca się również uwagę na rosnącą liczbę innowacyjnych doktoratów, takich jak "doktoraty specjalistyczne", w których nacisk położony jest na włączanie badań do innej praktyki zawodowej. Podkreśla się fakt, że podstawowe wymagania tych alternatywnych programów muszą być takie same, jak w przypadku "tradycyjnych" doktoratów, tak aby zagwarantować ten sam wysoki poziom jakości. "Oryginalne badania muszą pozostać głównym komponentem wszystkich doktoratów", czytamy w raporcie EUA. Jednym z większych wyzwań w zakresie kształcenia na poziomie doktoranckim jest finansowanie. Zdecydowanie zbyt często finansowanie nie pokrywa całego programu i nie zapewnia kandydatom na przyszłych doktorów wystarczających środków do życia i pracy w przyzwoitych warunkach. - Atrakcyjność kariery naukowej w Europie, czy to w sektorze akademickim, czy pozaakademickim, rozpoczyna się i jest w dużym stopniu określona na poziomie doktoranckim - powiedział dr Smith. - Dlatego podstawowe znaczenie ma poprawa statusu i warunków wsparcia finansowego dla kandydatów na przyszłych doktorów, przy czym występują tu znaczne różnice pomiędzy krajami Europy. Inne dziedziny, w których jest miejsce na poprawę, to rozwój perspektyw zawodowych przyszłych doktorów. Zdaniem EUA należy więcej uczynić w celu zapewnienia im możliwości rozwijania umiejętności uniwersalnych, które zwiększą ich szanse zatrudnienia pod koniec programów doktoranckich. Rozwijanie tych umiejętności wymaga czegoś więcej niż tylko uczestniczenia w kursach. "Istotnym elementem rozwoju umiejętności uniwersalnych jest gromadzenie słuchaczy studiów doktoranckich z różnych dyscyplin i poziomów (1-3 rok) w celu zachęcenia ich do prowadzenia interdyscyplinarnego dialogu oraz promowania innowacji i myślenia twórczego", piszą autorzy w raporcie. Nadzorowanie i ocena kandydatów na doktorów również w wielu przypadkach wymagałyby poprawy. "Zapewnienie właściwego nadzorowania jest ważne i musi być odpowiednio uznane jako zadanie dla pracowników nadzorujących kandydatów na doktorów. Nadzorowanie powinno wchodzić w zakres obowiązków tych pracowników i znaleźć się w opisach ich zadań. Tym samym powinno być wzięte pod uwagę w strukturach karier akademickich i przy podejmowaniu decyzji o awansie", zaleca się w raporcie. Mobilność to inna kwestia poruszona w raporcie, w którym proponuje się, aby wydziały ułatwiały mobilność swoich kandydatów na doktorów. "Należy uznać, że mobilność międzynarodowa, w tym pomiędzy sektorami i dyscyplinami, to wartość dodana w rozwoju kariery zawodowej początkujących naukowców" zauważają autorzy raportu.