Zmiana klimatyczna nie była główną przyczyną wymarcia Neandertalczyków, wynika z badania
Jesteśmy o krok bliżej rozwiązania zagadki przyczyny śmierci Neandertalczyków, dzięki nowemu badaniu, wykluczającemu jedną z głównych teorii - katastrofalną zmianę klimatyczną. Wyniki badania, częściowo sfinansowanego z budżetu UE, opublikowano w najnowszym wydaniu czasopisma "Nature". Neandertalczycy zamieszkiwali Europę i zachodnią Azję przez ponad 100 000 lat, aż wyginęli około 30 000 lat temu. Naukowcy szukają przyczyny ich upadku od czasu, gdy w XIX wieku znaleziono pierwsze kości Neandertalczyków. Niektórzy przekonują, że wyginęli oni w wyniku konkurencji ze strony współczesnych ludzi, którzy przybyli do Europy około 40 000 lat temu. Inni obarczają winą pogorszenie warunków klimatycznych. - Do chwili obecnej istniały trzy ograniczenia wiedzy na temat roli klimatu w wyginięciu Neandertalczyków: niepewność co do dokładnego momentu ich zniknięcia, niepewność wynikająca z przekładania dat oznaczonych metodą radiowęglową na rzeczywiste lata kalendarzowe, a także brak precyzji chronologicznej w dawnym rejestrowaniu klimatu - wyjaśnił profesor Chronis Tzedakis z Uniwersytetu w Leeds. Jednym z ostatnich wielkich bastionów Neandertalczyków w Europie był Półwysep Iberyjski, a wiele badań zrealizowano w jaskini Gorham na Gibraltarze, która według naukowców była zamieszkiwana przez pewną liczbę ostatnich żyjących Neandertalczyków. Istnieją mocne dowody przemawiające za zamieszkiwaniem tego miejsca we wcześniejszych okresach, tzn. około 30-32 000 lat temu, a także pewne przesłanki, że miejsce to było zajęte 28 000, a nawet 24 000 lat temu, choć ta późniejsza data jest kwestionowana. Aby uzyskać bardziej szczegółowy obraz klimatu w tych różnych okresach, uczeni nanieśli właściwe daty uzyskane metodą radiowęglową bezpośrednio na prawidłowo datowane archiwalne dane klimatyczne. Dowiedzieli się, że 32 000 i 28 000 lat temu klimat Europy był stosunkowo mało stabilny, lecz Neandertalczycy przetrwali wcześniej takie warunki. Natomiast 24 000 lat temu Europa znajdowała się u progu znacznego epizodu zmiany klimatycznej, w północnej Europie rozprzestrzeniała się pokrywa lodowa i panowały niższe temperatury. Jednakże, dzięki napływowi ciepłych wód do Morza Śródziemnego z podzwrotnikowych rejonów Atlantyku, klimat Gibraltaru został w stosunkowo małym stopniu dotknięty wydarzeniami mającymi miejsce bardziej na północy. - Nasze wyniki wskazują, że nie zaistniało pojedyncze zdarzenie klimatyczne, które spowodowało wyginięcie Neandertalczyków - podsumowuje Katerina Harvati z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka. - Jedynie kontrowersyjna data 24 000 lat radiowęglowych związana z ich zniknięciem, jeśli okazałaby się poprawna, zbiega się ze znaczną zmianą środowiskową. Jednak nawet w tym przypadku rola klimatu byłaby pośrednia i polegała na sprzyjaniu konkurencji z innymi grupami człowiekowatych. Naukowcy uważają, że ich metoda nanoszenia dat radiowęglowych bezpośrednio na rejestry klimatyczne może być przydatna gdzie indziej. - Nasze podejście oferuje ogromny potencjał rozwikłania roli klimatu w krytycznych zdarzeniach z najnowszych rejestrów skamieniałości, ponieważ można je zastosować do dowolnej daty radiowęglowej pochodzącej z dowolnego osadu - powiedział Konrad Hughen z Woods Hole Oceanographic Institution. Finansowanie badań przez UE pochodziło z budżetu inicjatywy EVAN (European Virtual Anthropology Network), realizowanej w programie Marii Curie.