Wykorzystanie korporacyjnych zachowań w zakresie B+R we wspieraniu polityki: wywiad z dyrektorem IPTS
Większość osób, którym znany jest cel barceloński UE, zakładający osiągnięcie poziomu inwestycji w działalność badawczą w wysokości 3 procent PKB do roku 2010, zapewne wie również, że zgodnie z założeniem twórców tego celu dwie trzecie inwestycji ma pochodzić z sektora prywatnego. Okazuje się jednak, że nie jest łatwo zwiększyć wydatki sektora prywatnego na działalność badawczo-rozwojową do poziomu 66 procent całkowitych wydatków. Liczba ta uparcie utrzymuje się w okolicy 55 procent. Czy zatem decydenci polityczni powinni zająć się pobudzaniem inwestycji sektora prywatnego? Czy rozwiązaniem będzie zmniejszenie obciążeń podatkowych czy może zapewnienie dotacji albo zwiększenie ochrony praw własności intelektualnej? Idealny pakiet działań politycznych jak dotąd był trudny do zdefiniowania zarówno w Europie, jak i poza nią. Celem konferencji odbywającej się w dniach 8-9 października w Sewilli w Hiszpanii było zwiększenia zrozumienia "roli i dynamiki badań i rozwoju w przedsiębiorstwach". Wydarzenie organizował Instytut Perspektywicznych Studiów Technologicznych (IPTS), który jest jednym z instytutów badawczych Wspólnego Centrum Badawczego (WCB) Komisji Europejskiej, we współpracy z Dyrekcją Generalną ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej. - Nasza wiedza na temat publicznego sektora badawczego jest bardzo duża. Wiemy, ile się wydaje i na co. Znane są nam również czynniki motywujące wydatki w sektorze publicznym - wyjaśnił dyrektor IPTS Peter Kind w wywiadzie dla CORDIS Wiadomości. Ponieważ w agendzie lizbońskiej wymaga się przesunięcia priorytetów dotyczących wydatków w sektorze przedsiębiorstw, wiedza decydentów politycznych o tym sektorze musi być tak samo duża jak ich wiedza o sektorze publicznym - powiedział Peter Kind, wyjaśniając powody zorganizowania konferencji. Celem IPTS jest wspieranie lepszego zrozumienia związków pomiędzy technologią, gospodarką i społeczeństwem, jak również stwarzanie możliwości lepszego zrozumienia tych związków. Misją instytutu jest zapewnianie motywowanego potrzebami klientów wsparcia dla działalności politycznej UE poprzez badanie odpowiedzi o charakterze naukowym na wyzwania polityczne, które mają wymiar społeczno-ekonomiczny i naukowy lub technologiczny. Występując w takiej roli, IPTS podejmuje próbę ustalenia i przekazania decydentom politycznym, jaki byłby prawdopodobny efekt danej polityki na zachowania w sektorze przedsiębiorstw. - Musimy dostarczać decydentom politycznym możliwie najbardziej solidne informacje - mówi Peter Kind. W IPTS pomyślano, że najlepszym sposobem zestawienia tych informacji będzie zgromadzenie w ramach konferencji naukowej niektórych z najbardziej znanych przedstawicieli środowiska naukowego w tej dziedzinie. Jak podkreśla Peter Kind, chociaż IPTS zajmuje się naukowym tłem inwestycji przemysłu, głównym przedmiotem jego zainteresowania jest przekształcanie nauki w informacje, z których mogą później korzystać decydenci polityczni. Podczas innych konferencji rozpatrywano różne aspekty inwestycyjnej działalności korporacji z bardziej zawężonej perspektywy, jednak o wyjątkowości tej konferencji decyduje właśnie aspekt przekształcania nauki w informacje. - Przeprowadzono doskonałe badania naukowe, jednak nie pomyślano, co można zrobić, aby rezultaty były użyteczne w działaniach politycznych. Byłoby dobrze, gdyby udało nam się wypełnić tę lukę - mówi Peter Kind. - Należy zająć się efektami pracy, aby mogły one stać się użyteczne. Ostatecznie analiza przeprowadzona przez IPTS, ustalając warunki zachęcające firmy do inwestowania w badania, powinna umożliwić decydentom politycznym wdrożenie optymalnego pakietu działań politycznych. Jednak zadanie IPTS nie ogranicza się jedynie do dokładnego określenia jednej polityki, która stworzy tego rodzaju środowisko. Potrzebny jest złożony zestaw działań politycznych skoncentrowanych na takich obszarach, jak podatki, regulacje wizowe i prawa własności intelektualnej, przy czym bez całościowego podejścia działania polityczne w każdym z tych obszarów mogą mieć niespodziewane skutki w innych obszarach polityki. Analizy są również przydatne dla samych przedsiębiorstw, pokazując im, co skłania innych do inwestowania. W tej chwili Europa nie próbowałaby twierdzić, że zbliża się do opracowania takiego optymalnego pakietu działań politycznych - mówi Peter Kind. Czy Stany Zjednoczone są bliżej osiągnięcia tego celu? Liczby dotyczące inwestycji firm amerykańskich w badania i rozwój sugerowałyby, że tak, jednak Peter Kind nie ma co do tego pewności. - Stany Zjednoczone mają inny pakiet działań politycznych i inną strukturę przemysłu. Nie jest pewne, że struktura ta pozostanie silniejsza przez kolejne 10 lat - mówi. Europa może w dalszym ciągu zaliczyć do swoich atutów wysokiej jakości towary i niszowe rynki, co powoduje, że jest kontynentem bardziej odpornym na delokalizację, twierdzi dyrektor Kind. IPTS powstrzymuje się od przedstawiania zaleceń dotyczących sposobów osiągnięcia najbardziej korzystnego pakietu politycznego, oferuje natomiast "rozważania na temat kierunków, jakie należałoby wytyczyć" - wyjaśnia Peter Kind. - Nasi klienci w tej dziedzinie, na przykład DG ds. Badań Naukowych Komisji Europejskiej, to bardzo kompetentni analitycy polityczni, którym często jednak brakuje wiarygodnych i aktualnych informacji, jak również informacji przedstawianych w formie umożliwiającej łatwe ich przyswojenie - dodaje. Koledzy z komórki ds. wiedzy na rzecz wzrostu w IPTS przedstawili w ogólnym zarysie niektóre z tych rozważań przekazanych DG ds. Badań Naukowych: UE powinna maksymalnie wykorzystywać wiedzę generowaną poza Europą; UE nie powinna ograniczać swojego zainteresowania do tych państw członkowskich, które osiągają największe wydatki na działalność badawczo-rozwojową; najlepszą strategią jest wybieganie myślą w kierunku technologii przyszłości (z uwzględnieniem nanotechnologii), a nie usiłowanie odniesienia zwycięstwa w najnowszym wyścigu (technologie informacyjne); Europie potrzebna jest silna publiczna baza badawcza i kształcenie na wysokim poziomie; decydenci polityczni powinni dowiadywać się, jakie były w przeszłości mocne punkty poszczególnych krajów i nie powinni zaniedbywać tradycyjnych rozwiązań technicznych z korzyścią wyłącznie dla zaawansowanych technologii. Monitorowanie przemysłowych badań i innowacji to tylko jeden ze sposobów wykorzystywanych przez IPTS we współpracy z DG ds. Badań Naukowych do udzielania pomocy EU w budowaniu Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Inne narzędzie to ERAWATCH - internetowa usługa dostarczania dokumentów dotyczących naukowych charakterystyk, polityki, organizacji i programów w poszczególnych krajach. Wywiad strategiczny w ERAWATCH opracowuje także dalsze analizy i działania sprawozdawcze dotyczące polityk i trendów oraz czynników, które na nie wpływają. Chodzi o to, że taka aktualna baza dokumentacyjna będzie wspomagać decydentów politycznych w wytyczaniu polityki i w późniejszym monitorowaniu jej efektów. Informacje są uaktualniane przez korespondentów krajowych, a ich jakość jest sprawdzana przez służby Komisji. Na zakończenie swojego wystąpienia w Sewilli Peter Kind oświadczył, że sukces tej dwudniowej konferencji i informacje zwrotne od uczestników przekonały go o potrzebie zorganizowania uzupełniającego wydarzenia. Dlatego zaprosił uczestników do ponownego przybycia za dwa lata na kolejną konferencję poświęconą B+R w przedsiębiorstwach.