SEEV, czyli jak zwiększyć zaufanie społeczeństwa do wyborów
Żyjemy w politycznie niestabilnych czasach – w erze wszechobecnych mediów społecznościowych, zalewu fałszywych informacji i rozpowszechniających się teorii spiskowych wśród wielu grup społecznych, które podejrzewają, że system polityczny został zbudowany w taki sposób, aby automatycznie promować wartości sprzeczne z ich podstawowymi interesami. Niezbędnym warunkiem do przetrwania i rozwoju liberalnej demokracji jest zaufanie do jej fundamentalnej zasady, czyli regularnych, otwartych i wolnych wyborów, umożliwiających obywatelom wytypowanie swoich przedstawicieli politycznych. Jeśli kwestionuje się wyniki wyborów, podważa to wiarygodność całego procesu demokratycznego. Czym jest SEEV? Żeby znaleźć rozwiązanie tego problemu, profesor Feng Hao, zdobywca grantu ERBN, obecnie zatrudniony na Uniwersytecie w Warwick (wcześniej na Uniwersytecie w Newcastle), pracuje nad stworzeniem nowego rodzaju systemu głosowania elektronicznego o pełnej weryfikowalności, który w przeciwieństwie do podobnych systemów tego typu nie wymaga zaangażowania komisji wyborczej. Taki system nazywa się „samoistnym systemem głosowania elektronicznego” (ang. self-enforcing e-voting, SEEV). „Wszystkie dotychczasowe systemy głosowania elektronicznego o pełnej weryfikowalności musi obsługiwać komisja wyborcza, w której skład powinny teoretycznie wchodzić osoby godne zaufania, posiadające wiedzę na temat kryptografii i informatyki i wykonujące skomplikowane operacje kryptograficzne”, wyjaśnia prof. Hao. „Systemy, nad którymi pracujemy, zasadniczo eliminują konieczność powoływania komisji, co oznacza, że każdy wyborca może sam liczyć głosy i weryfikować integralność procesu wyborczego w czasie rzeczywistym, zachowując przy tym poufność swoich danych”. Prof. Hao porównuje to do zdjęcia Manhattanu złożonego z milionów pikseli. Każdy wyborca ma klucz do jednego piksela, czyli swojego głosu. Każdy piksel jest zaszyfrowany, więc nie ujawnia żadnych danych osobowych związanych z głosem, a gdy wszystkie piksele zestawi się razem, tworzą szczegółowy obraz, czyli wynik wyborów. „Jeśli ktoś spróbuje zmienić wartość piksela, czyli wpłynąć na wynik wyborów, taki atak będzie łatwo wykrywalny, ponieważ nie powiedzie się weryfikacja matematycznych relacji między pikselami”, tłumaczy prof. Hao. „Z naszego doświadczenia wyraźnie wynika, że eliminując komisję wyborczą, można zautomatyzować proces głosowania, przez co zarządzanie wyborami staje się bardzo łatwe”. Wyzwania i rozwiązania Przed komercjalizacją systemu zespół musiał się jednak zmierzyć z kilkoma wyzwaniami. Pierwszą istotną kwestią była ochrona prywatności w przypadku złamania zabezpieczeń elektronicznej maszyny do głosowania. „Pierwszy projekt systemu SEEV zakładał działanie na zasadzie wstępnego obliczania głosów przed wyborami, ale wymagał bezpiecznego przechowywania tych głosów. Żeby rozwiązać ten problem, postawiliśmy na przeprowadzanie obliczeń w czasie rzeczywistym, dzięki czemu powstał nowy system głosowania elektronicznego o pełnej weryfikowalności, niewymagający udziału komisji wyborczej”, wyjaśnia prof. Hao. „W nowym systemie złamanie zabezpieczeń maszyny do głosowania nie wpływa na wynik wyborów, a haker może jedynie poznać częściowy wynik, aktualny wyłącznie w momencie ataku”. Kolejne wyzwanie związane było z wyborcami: czy zaakceptują taki system? „Nasz system opiera się na kryptografii, dzięki której każdy wyborca może zweryfikować integralność systemu głosowania, ale zwykli wyborcy nie rozumieją kryptografii, a wielu z nich nawet nie przejmuje się czymś takim jak weryfikacja”, mówi prof. Hao. „Wzięliśmy to pod uwagę przy opracowywaniu prototypów systemu SEEV, żeby do minimum zredukować liczbę kroków, jakie każdy wyborca musi wykonać do przeprowadzenia weryfikacji. Celem wyborów jest przekonać przegranego, więc przynajmniej on będzie zmotywowany do przeprowadzenia takiej weryfikacji, żeby sprawdzić, czy naprawdę przegrał”. Świetlana przyszłość systemu SEEV Kolejnym zadaniem dla zespołu prof. Hao będzie zastosowanie wyników swojej pracy w Indiach (największej demokracji na świecie), gdzie w ramach projektu finansowanego przez brytyjskie towarzystwo naukowe Royal Society uczeni przystosują system SEEV do specyficznych warunków tego kraju. Oprócz tego zespół pracuje nad komercjalizacją systemu i zastosowaniem go w internetowych aplikacjach do głosowania, na początku w zakresie głosowania online przez akcjonariuszy spółek. Ten projekt jest realizowany dzięki wsparciu brytyjskiej agencji Innovate UK w ramach programu „Academic Start-Up Programme”. Uczeni planują także wykorzystać metody kryptograficzne systemu SEEV przy projektowaniu innych aplikacji, związanych np. z aukcjami lub zdecentralizowanymi płatnościami. Prof. Hao jest najbardziej dumny z tego, że on i jego zespół zbudowali wiarygodne systemy, które można zastosować podczas prawdziwych wyborów. I dodaje: „Według mnie najwspanialszym podsumowaniem naszej pracy był prawdopodobnie komentarz członka komisji wyborczej w Newcastle, któremu zaprezentowaliśmy nasz system: »Tak wygląda przyszłość«”.
Słowa kluczowe
SEEVS, SEEVCA, SEEV, głosowanie elektroniczne, pełna weryfikowalność, komisja wyborcza, wybory
