"Najsilniejsi gin± m³odo"
W zarz±dzaniu zasobami rybnymi nale¿y zacz±æ uwzglêdniaæ zmiany ewolucyjne wywo³ane rybo³ówstwem, stwierdzaj± autorzy badania opublikowanego w renomowanym czasopi¶mie "Science". "Podej¶cie wzbogacone wiedz± o ewolucji" powinno pomóc w bardziej jednoznacznym okre¶leniu wp³ywu po³owów na gatunki i ich u¿yteczno¶æ, sugeruj± uczeni. Wed³ug autorów pracy liczne badania wskazywa³y ju¿, ¿e powszechne zmiany w gatunkach ryb prawdopodobnie s± wynikiem presji doboru maj±cej ¼ród³o w po³owach i nie mog± byæ wyja¶niane wy³±cznie czynnikami ¶rodowiskowymi. Przemys³owe rybo³ówstwo jest najczêstsz± przyczyn± zgonów w przypadku wielu gatunków ryb: wed³ug szacunków w porównaniu z naturaln± ¶miertelno¶ci± wielko¶ci te s± wy¿sze o 400 procent. "Teoria historii ¿ycia [czyli teoria cyklu reprodukcyjnego zwierz±t i ro¶lin] przewiduje, ¿e zwiêkszona ¶miertelno¶æ generalnie sprzyja ewolucji w kierunku wzmo¿onego wysi³ku reprodukcyjnego oraz wcze¶niejszego dojrzewania p³ciowego przy mniejszych rozmiarach", wyja¶niaj± autorzy. S± nimi naukowcy z Norwegii, Niemiec, Danii, Francji, Austrii, Szwecji, Islandii, Portugalii i Holandii. Cechy zwi±zane z histori± ¿ycia s± g³ównymi wska¼nikami dynamiki populacji. Teoriê tê potwierdzi³a analiza danych na temat rybo³ówstwa. Co gorsza oddzia³ywanie na biomasê, demografiê i wydajno¶æ gospodarcz± zasobów jest wzmacniane wybiórczo¶ci± po³owów pod wzglêdem rozmiarów, stanu dojrza³o¶ci, zachowania lub morfologii. Ewolucja indukowana przez cz³owieka jest uwa¿ana za szczególnie szybk±, przynosz±c± niezamierzone zmiany w perspektywie dziesiêcioleci. Niektóre z tych zmian "mog± nawet potencjalnie wywo³ywaæ nieliniowe przekszta³cenia ekologiczne i inne nieoczekiwane rezultaty", ostrzegaj± autorzy pracy. Obecnie osobniki, które - na przekór okoliczno¶ciom - przetrwa³y wszystkie naturalne niebezpieczeñstwa i wyros³y na du¿e i p³odne s± tymi, które koñcz± na haczyku lub w sieci rybackiej, mówi profesor Robert Arlinghaus z niemieckiego Instytutu Ekologii S³odkowodnej i Rybo³ówstwa ¦ródl±dowego im. Leibniza, jeden z autorów raportu. - Skutki dla d³ugookresowego rozwoju i zachowania naturalnych zasobów rybnych s± trudne do przewidzenia. W tej chwili w przypadku wielu gatunków ryb nie dzia³a zasada "najsilniejsi przetrwaj±", lecz raczej zasada "najsilniejsi gin± m³odo" - dodaje. Badacze sugeruj± teraz "ocenê oddzia³ywania ewolucyjnego (EvoIA), jako narzêdzie zarz±dzania ewoluuj±cymi zasobami". - Przede wszystkim pomog³oby to w zidentyfikowaniu szczególnie wra¿liwych zasobów rybnych - wyja¶nia profesor Arlinghaus. Nastêpnie nale¿a³oby dowiedzieæ siê, które dok³adnie zmiany ewolucyjne s± wywo³ane rybo³ówstwem i jaki maj± one wp³yw na u¿yteczno¶æ zasobów rybnych dla rybo³ówstwa przemys³owego i po³owów rekreacyjnych. Obecnie w ró¿nych projektach na ca³ym ¶wiecie opracowuje siê odpowiednie metody. Wykorzystuj±c modele dynamiki populacji, naukowcy mogliby wówczas opracowaæ scenariusze dotycz±ce tego, które dzia³ania zarz±dcze bêd± w stanie powstrzymaæ ewolucjê wywo³an± rybo³ówstwem.