Palenie tytoniu zapisane w genach?
Miliony ludzi na całym świecie uzależnionych jest od palenia tytoniu, a w samej Europie z powodu chorób związanych z paleniem umiera co roku 1,2 mln osób. Według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia, do 2010 r. roczny koszt chorób wywoływanych dymem tytoniowym na świecie sięgnie poziomu ok. 318 mld EUR. Z kwoty tej na Europę przypadać będzie 105 mld EUR. Tym ważniejsze stają się poszukiwania przyczyn uzależnienia, których ustalenie może pomóc palaczom w rzuceniu nałogu. Międzynarodowe konsorcjum badawcze, którego prace częściowo finansuje UE, dokonało zaskakującego odkrycia, zgodnie z którym uzależnienie od nikotyny może być uwarunkowane genetycznie. W szczególności zaś naukowcy ustalili, że uzależnienie to może być powodowane mutacją pewnego genu. W przybliżeniu połowa ludności pochodzenia europejskiego posiada co najmniej po jednej kopii takiego wariantu genetycznego. Naukowcy zaznaczają, że wariant ten nie powoduje większej skłonności do palenia tytoniu, natomiast utrudnia rzucenie nałogu palaczom. Uzyskanie wyników badania nie byłoby możliwe, gdyby nie dostęp do obszernej bazy wiedzy stworzonej przez konsorcjum projektu GENADDICT, w którym uczestniczyli partnerzy z całej Europy, a także z zagranicy, m.in. USA i Nowej Zelandii. "Tego przełomowego odkrycia udało się dokonać dzięki wiedzy i poświęceniu europejskich naukowców, a także dlatego, że współpracuje ze sobą coraz więcej naukowców z Europy" - powiedział Janez Potocnik, komisarz UE ds. nauki i badań naukowych. "Unia Europejska od ponad 20 lat wspiera badania nad zdrowiem, a teraz wyraźnie widać korzyści wynikające ze współpracy. Działanie to stanowi dopełnienie innych, pokrewnych polityk, jakim Komisja Europejska patronuje w obszarze zdrowia publicznego". W ramach projektu GENADDICT współpracuje ze sobą 12 zespołów z siedmiu państw europejskich (Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji, Niemiec, Polski, Węgier i Islandii). Projekt nabrał jeszcze bardziej międzynarodowego wymiaru podczas badania markerów genetycznych, w którym uczestniczyło 35 tys. osób z Europy, Nowej Zelandii i Stanów Zjednoczonych. Wyniki projektu mają implikacje wykraczające daleko poza palenie nikotyny, dotyczące uzależnień ogółem, w tym alkoholizmu i narkomanii. Jakkolwiek w przypadku różnych uzależnień w grę wchodzą różne geny, badanie dowiodło, że identyfikacja odpowiedzialnego genu, choć trudna, jest możliwa. Uzyskane wyniki stanowią też cenne informacje dla przyszłych badaczy na temat biologicznych determinant uzależnienia oraz dysfunkcji uzależnionego mózgu. Oczekuje się, że uzyskana wiedza - będąca na razie jeszcze na wczesnym etapie - przysłuży się do opracowania nowych, innowacyjnych terapii i strategii, które umożliwią skuteczną walkę z każdą formą uzależnienia. Wyniki badania opublikowano w najnowszym wydaniu czasopisma Nature.