Rozpoznać chorobę Alzheimera na wczesnym etapie
Występuje wiele postaci demencji, natomiast najbardziej rozpowszechnioną z nich - od 50% do 70% wszystkich przypadków - jest choroba Alzheimera. W chwili obecnej choroba ta jest nieuleczalna, nie wiadomo też, jaka jest jej przyczyna. Niedawno pod patronatem UE rozpoczął się projekt PredictAD, którego celem jest opracowanie narzędzi diagnostycznych pozwalających możliwie najwcześniej przewidzieć chorobę Alzheimera. Chorobą tą dotkniętych jest ponad 5 mln osób w Europie i ponad 24 mln osób na całym świecie. Szacuje się także, że liczba przypadków Alzheimera będzie wzrastać dwukrotnie co 20 lat. Choroba Alzheimera pojawia się zwykle u osób w wieku powyżej 65 lat, a towarzyszy jej zestaw bardzo dotkliwych objawów - na początku występują zaniki pamięci, a z czasem, zazwyczaj w ciągu kilku miesięcy do kilku lat, napady gniewu, wrogości, wahania nastrojów, chory odwraca się od rodziny i przyjaciół, a w końcu dochodzi do zaniku funkcji fizjologicznych i zgonu. Aktualnie nie ma terapii, która byłaby w stanie wyleczyć z choroby Alzheimera. Przez cały czas na rynek wchodzą natomiast nowe leki, a wczesne rozpoznanie choroby może dawać nadzieję na wyleczenie na wczesnym etapie, zanim objawy nasilą się. Dlatego aktualnie prowadzone badania skupiają się na opracowaniu narzędzi umożliwiających wczesne rozpoznanie choroby Alzheimera. Obecnie żadne badanie diagnostyczne nie jest w stanie stwierdzić u pacjenta wczesnych objawów choroby Alzheimera lub przewidzieć, że w przyszłości choroba rozwinie się w pełni. Jednoznaczną diagnozę można postawić jedynie podczas sekcji zwłok. Zespół dysponującego budżetem 3 mln EUR, mającego partnerów w sześciu krajach projektu PredictAD zamierza opracować wskaźniki diagnozujące chorobę Alzheimera na wczesnym etapie, poprzez analizę biomarkerów obrazowych (MRI, PET FDG i PET PIB), pomiary aktywności elektrycznej mózgu oraz markerów krwi (proteomika i metabolomika) oraz opracowując metody łączenia danych pochodzących z różnych biomarkerów. Powiązanie różnych rodzajów nowych informacji może nie tylko oznaczać możliwość wcześniejszego rozpoznania choroby Alzheimera, ale także pomóc w rozróżnieniu postaci demencji. "Według najnowszych szacunków zachorowalność na chorobę Alzheimera na świecie wzrośnie czterokrotnie, do 106 milionów przypadków w okresie do 2050 r." - mówi dr Lennart Thurfjell, szef działu oprogramowania diagnostycznego - diagnostyki medycznej w GE Healthcare, jeden z partnerów projektu. "Istnieje zatem bardzo pilna potrzeba skutecznych narzędzi diagnostycznych umożliwiających wczesne rozpoznanie tej wyniszczającej choroby". Projekt ma być realizowany w okresie od czerwca 2008 r. do maja 2011 r. Na późniejszym etapie, w oparciu o wybrany zestaw biomarkerów opracowane zostanie oprogramowanie, przy pomocy którego lekarze będą mogli ocenić ryzyko zachorowania i monitorować przebieg choroby wykorzystując dane pacjentów. "Celem PredictAD jest opracowanie obiektywnego wskaźnika pozwalającego rozpoznać chorobę Alzheimera na jak najwcześniejszym etapie" - mówi dr Jyrki Lötjönen, koordynator naukowy PredictAD. "Można to osiągnąć dzięki połączeniu danych pochodzących z różnych źródeł diagnostycznych, takich jak badania neuropsychologiczne, obrazowanie medyczne, pomiary aktywności elektrycznej mózgu oraz analizy poziomu białek i metabolomiki w próbkach krwi. Wczesne rozpoznanie może odgrywać ważną rolę w skutecznej terapii choroby Alzheimera, zwłaszcza w przyszłości, kiedy nowa generacja terapii stanie się dostępna dla wszystkich pacjentów".