Czy małpy człekokształtne planują na przyszłość?
Naukowcy, których badania finansowane są ze środków unijnych doszli do ostatecznego ich zdaniem wniosku, że gatunki inne niż homo sapiens także potrafią planować na przyszłość - atrybut przypisywany dotąd wyłącznie człowiekowi. Mathias i Helena Osvath ze szwedzkiego Uniwersytetu w Lund opublikowali wyniki swoich badań w czasopiśmie Animal Cognition. Wedle artykułu, badania te "są pierwszymi, które przedstawiają ostateczne dowody na to, że gatunki inne od człowieka posiadają zdolność planowania". W czasie badań małpy kuszono przedmiotem, którego pożądały w celu sprawdzenia, czy odmówią sobie tej bezpośredniej przyjemności na rzecz narzędzia, z którego będą mogły skorzystać w dalszej przyszłości, aby uzyskać inną rzecz, której także pragną. Było to istotny element, ponieważ jeśli badania miały wykazać, czy podmioty rzeczywiście planują na przyszłość, musiały one pokonać motywację do zaspokojenia bezpośredniej potrzeby na rzecz motywacji do zaspokojenia innej potrzeby w przyszłości. W badaniu brały udział dwa szympansy i jeden orangutan ze stacji badawczej naczelnych Uniwersytetu w Lund, znajdującej się w Furuvik Zoo w Szwecji, oraz grupa kontrolna. Dwie szympansice, Linda i Maria Magdalena, miały odpowiednio 22 i 6 lat, a samiec orangutan o imieniu Naong był w wieku 12 lat. Każdemu osobnikowi pokazano szlauch oraz sposób, w jaki można go wykorzystać, aby otrzymać zupę owocową, znaną jako małpi przysmak. Następnie oferowano im ulubiony owoc wraz ze szlauchem. Celem tego działania było sprawdzenie ich zdolności do opanowania chęci uzyskania natychmiastowej nagrody (ulubionego owocu) na rzecz narzędzia (szlauchu), które pozwoli zdobyć lepszą nagrodę w formie zupy owocowej jakieś 70 minut później. Badania wykazały, że małpy wybierały szlauch częściej niż ulubiony owoc. W ten sposób naukowcy doszli do wniosku, że małpy są zdolne dokonywać wyborów związanych z ich przyszłymi potrzebami, nawet w sytuacji kiedy potrzeby te konkurują z bezpośrednią nagrodą. Powszechnie panowało przekonanie, że planowanie zaspokojenia przyszłych potrzeb jest domeną wyłącznie ludzi. Niestety trudno było zaobserwować podobne zachowania u innych gatunków, a dotychczasowe badania podejmowane w celu sprawdzenia tej hipotezy miały raczej ograniczony charakter. Dzięki tym badaniom Mathias i Helena Osvath doszli do wniosku, że "wyniki badań wskazują na to, że podstawowe umiejętności gatunku ludzkiego wykształciły się znacznie wcześniej niż dotychczas przypuszczano". Szybko jednak dodają, że nie twierdzą, iż umiejętności planowania u człowieka są identyczne z posiadanymi przez małpy człekokształtne, natomiast wydaje się, że brak wyraźnej cezury ewolucyjnej w zdolności planowania na przyszłość. Unijne wsparcie dla tych prac pochodzi z projektu SEDSU (Etapy ewolucji i rozwój w wykorzystaniu znaków), który finansowany jest poprzez działanie NEST (Nowe i pojawiające się nauki i technologie) w ramach Szóstego Programu Ramowego (6PR).
Kraje
Szwecja