Produkcja zdrowego ryżu na terenach toksycznych
Kiedy na świecie wybuchają raz po raz zamieszki wywołane brakiem żywności, której ceny sięgają niespotykanego dotąd poziomu, naukowcy z całego świata angażują się w badania, których wyniki mają doprowadzić do następnej Zielonej Rewolucji. Naukowcy z Uniwersytetu w Gothenburgu, Szwecja, poczynili milowy krok w kierunku osiągnięcia tego celu dzięki odkryciu białka, które może pozwolić na uprawę jadalnego ryżu na terenach uznawanych wcześniej za zbyt toksyczne. Arszenik to bardzo toksyczny i rakotwórczy pierwiastek, występujący naturalnie w skałach. Według UNESCO (Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury) ponad 20 mln ludzi może być stale narażonych na kontakt z arszenikiem w krajach rozwijających się jak Bangladesz oraz niektórych regionach Indii czy Nepalu. To właśnie takie statystyki zachęciły naukowców skandynawskich, szczególnie na szwedzkim Uniwersytecie w Gothenburgu i duńskim Uniwersytecie Kopenhaskim, aby sprawdzić, co można zrobić by pomóc ludziom ze skażonych regionów uprawiać zdrową żywność. Markus Tamas z Instytutu Komórki i Biologii Molekularnej przy Uniwersytecie w Gothenburgu wraz z kolegami duńskimi odkrył białka odpowiedzialne za absorpcję arszeniku przez rośliny. Do tej pory naukowcy nie byli w stanie określić, które białka odpowiedzialne są za dopuszczenie arseninu, odmiany arszeniku, która uszkadza białka w komórce, do komórek roślin. Odkrycie, o którym napisano w ogólnodostępnym czasopiśmie naukowym BMC Biology, otwiera możliwość obniżenia lub wręcz zablokowania absorpcji arszeniku przez rośliny za pomocą geno-technologii. Zespół naukowców jest pierwszym, który przedstawił dowody na to, że rodzina transporterów, zwana wewnętrznymi białkami podobnymi do nodulinu 26 (NIP), jest w stanie przenosić arszenik przez błonę komórkową w roślinach. Naukowcy stwierdzili, że wzrost drożdży zawierających pewne roślinne białka NIP, został powstrzymany, kiedy do mieszanki dodano arsenin, jedną z odmian arszeniku najczęściej spotykaną w glebie. Pokazali, że arsenin został skanalizowany przez białka NIP i zakumulowany wewnątrz komórek drożdży. Dalsze badania wykazały, że tylko pewna podgrupa białek NIP, zidentyfikowana jako kanały metaloidów w roślinach, ma zdolności transportowania arseninu. Arszenik to problem ogólnoświatowy - zanieczyszcza wodę, glebę i uprawy w wielu krajach, tak rozwijających się jak i uprzemysłowionych. W niektórych krajach rozwijających się wysoka zawartość arszeniku w źródłach wody pitnej i irygacyjnej doprowadza do alarmująco wysokiej toksyczności wody i upraw. Odkrycie naukowców być może pozwoli na wyhodowanie takich odmian ryżu, które nie będą absorbować arszeniku, nawet jeśli będą nawadniane skażoną wodą. Dzięki zastosowaniu geno-technologii będą oni w stanie dezaktywować białka lub tak je zmanipulować, aby rośliny wydalały pochłonięty arszenik. Ograniczając absorpcję i akumulowanie arszeniku w ryżu naukowcy powinni być w stanie przynajmniej częściowo zredukować poziom skażenia u ludzi, wykluczając przynajmniej tę część, która pochodzi z łańcucha żywieniowego. Próby opracowania odmian ryżu, które pochłaniają mniej arszeniku podjęto już wcześniej, ale odkrycie białek, które biorą udział w procesie absorpcji może przyśpieszyć rozpoczęte prace.
Kraje
Dania, Szwecja