Meteoryty potencjalnym źródłem drogocennych metali
Jak wynika z nowego badania, przeprowadzonego przez dr. Gerharda Schmidta z Uniwersytetu w Moguncji, rzadkie, drogocenne metale - platyna, złoto i iryd - mogły pojawić się na Ziemi dzięki meteorytom żelaznym. Dr Schmidt ma zaprezentować swe odkrycie na Europejskim Kongresie Planetologicznym - EPSC (European Planetary Science Congress), który odbędzie się w dniach 21-26 września w Münster (Niemcy). Złoto, platyna, iryd, pallad i rod to przykłady pierwiastków wysoce syderofilnych (HSE), metali, które mają tendencję do wiązania się z żelazem w stałym lub ciekłym stanie skupienia. W okresie formowania się Ziemia uległa rozgrzaniu, a HSE i inne ciężkie pierwiastki zostały ściągnięte z powierzchni młodej planety w głąb jej obfitującego w żelazo i nikiel jądra. Pozostaje pytanie: skąd HSE wzięły się w skorupie ziemskiej? Według jednej z teorii, pierwiastki te znalazły się na powierzchni Ziemi w wyniku uderzeń meteorytów, już po uformowaniu się jądra. W ciągu 12 lat dr Schmidt wspólnie z kolegami analizował stężenie HSE w różnych miejscach uderzenia meteorytu oraz w skorupie i płaszczu ziemskim w innych lokalizacjach. Naukowcy badali także próbki pobrane z powierzchni Księżyca oraz z meteorytów marsjańskich. - Kluczowe znaczenie dla zrozumienia pochodzenia planet ma wiedza na temat występowania HSE w skorupie i płaszczu Ziemi, Marsa i Księżyca - tłumaczy dr Schmidt. - Stwierdziliśmy wyjątkowo jednolite rozmieszczenie HSE w próbkach pochodzących z górnego płaszcza Ziemi. Porównanie wielkości składu HSE z meteorytami sugeruje, że pierwiastki te mają źródło kosmochemiczne - mówi naukowiec. Analizy dr. Schmidta ukazały, że częstość występowania HSE w płaszczu ziemskim jest znacznie wyższa niż w meteorytach kamiennych - chondrytach, które powstały z materii występującej we wczesnym Układzie Słonecznym. Tymczasem skład HSE w meteorytach żelaznych lub kamienno-żelaznych bardzo przypomina występowanie tych pierwiastków w płaszczu ziemskim. Takie większe asteroidy wytwarzały wystarczająco dużo energii wewnętrznej, by uformować jądro ze stopionego metalu. Dr Schmidt obliczył, że do dostarczenia HSE w ilościach, w jakich pierwiastki te występują dziś w płaszczu ziemskim wystarczyłoby 160 metalicznych asteroid o średnicy około 20 km. Wydaje się też, że podobny proces mógł wystąpić na Marsie. - Pierwszym znalezionym na Marsie meteorytem był odkryty w styczniu 2005 r. przez łazik Opportunity meteoryt żelazny - mówi dr Schmidt. - Analiza meteorytów marsjańskich takich jak Nahkla, Shergotty i Zagami potwierdza pokrewieństwo z pewnymi meteorytami żelaznymi. Kongres EPSC organizowany jest w ramach inicjatywy Europlanet, która - przy wsparciu finansowym UE - ma sprzyjać rozwojowi współpracy w dziedzinie badań planetologicznych w Europie, zwiększyć konkurencyjność Europy w tej dziedzinie, promować udział Europy w ważnych planetarnych misjach badawczych oraz podnieść poziom zrozumienia planetologii w społeczeństwie. Projekt Europlanet finansowany jest w ramach obszaru działalności Szóstego programu ramowego (6PR) "Infrastruktury badawcze".
Kraje
Niemcy