Światła na kształtujący się kontynent europejski
Choć widać, że przybywa państw członkowskich w UE, wiele osób może nie dostrzegać, iż nasz kontynent jest w ciągłym procesie kształtowania się. Nawet w czasie potrzebnym na przeczytanie tego artykułu Morze Śródziemne zdąży się skurczyć, Alpy urosną i przesuną się na północ, a Skandynawia podniesie się nieco po okresie przygniecenia grubą i potężną warstwą lodu w epoce lodowcowej. Europejski projekt TOPO-EUROPE ma być świadkiem tych zmian. Topografia ma olbrzymi wpływ na społeczeństwo, nie tylko jako w wyniku powolnych zmian krajobrazu, ale również pod względem sposobu, w jaki oddziałuje na geozagrożenia i środowisko. Obecnie topografia Europy jest w fazie zmian. Pojawia się więc wiele pytań przed naukowcami, np. o sposób, w jaki zmiany wpłyną na przyszłość Europy. Celem TOPO-EUROPE jest odpowiedzieć na powyższe pytanie oraz na wiele innych. W rzeczy samej, dziedziny nauki objęte projektem TOPO-EUROPE zajmują się szerokim spektrum tematów, w tym między innymi dynamiką skorupy i płaszcza Ziemi, relacjami źródło-ujście oraz dynamiką osadów, formowaniem się płaskowyżów i reorganizacją płyt tektonicznych. TOPO-EUROPE (Czterowymiarowa ewolucja topografii Europy: wypiętrzenie i zapadanie się oraz zmiana poziomu morza) stanowi część Europejskiego Schematu Współpracy Naukowej o nazwie EUROCORES. To wyjątkowe ramy zapewnione przez Europejską Fundację Nauki (EFN), aby promować współpracę naukową, sieciowanie i popularyzację nauki, stawiając sobie za cel obszerne i złożone zagadnienia badawcze ze wszystkich dziedzin naukowych na szczeblu europejskim, jak i w kontekście światowym. EUROCORES nie stanowi części Siódmego Programu Ramowego (7PR), chociaż bieżące finansowanie koordynacji i sieciowania pochodzi z Szóstego Programu Ramowego na rzecz Badań (6PR). Środki na finansowanie badań, w kwocie 15 mln EUR, zapewnione są przez krajowe organizacje finansujące, pomimo że badania są prowadzone bezpośrednio przez naukowców a nie przez kraje. Projekt TOPO-EUROPE rozpoczął się w październiku 2008 r. w El Escorial pod Madrytem, Hiszpania, w czasie czwartych międzynarodowych warsztatów TOPO-EUROPE. Pierwotnie sieć była odgałęzieniem Międzynarodowego Programu dot. Litosfery (ILP), stworzonym jako regionalny komitet koordynacji badań w Europie. "TOPO-EUROPE EUROCORES jest ważnym bodźcem uświadamiającym ambitne dążenia inicjatywy TOPO-EUROPE w szerszej perspektywie" - powiedział profesor Sierd Cloetingh z Uniwersytetu Vrije w Amsterdamie, Holandia, prezes ILP i inicjator zarówno sieci, jak i programu. "Chodzi o połączenie różnych sektorów europejskiej społeczności, począwszy od dziedzin zajmujących się głębokimi warstwami Ziemi po procesy powierzchniowe, a narzędziem nadającym się do tego celu jest właśnie EUROCORES" - dodał. TOPO-EUROPE jest również naturalnym następcą EuroMARGINS, zakończonego programu EUROCORES na temat obrzeży kontynentalnych. TOPO-EUROPE angażuje naukowców z wielu dyscyplin, mobilizując nie tylko geofizyków, ale także klimatologów. Na przykład jeden z projektów realizowanych w ramach współpracy, o nazwie TOPO-ALPS, stara się rozwikłać topograficzną historię Alp i ich tektoniczne i klimatyczne siły napędowe. "Bieżący projekt TOPO-EUROPE stawia sobie za cel, między innymi, uwzględnienie czynnika klimatycznego, aby określić rolę, jaką on odgrywa w tektonicznych i geomorficznych problemach. To pionierskie pogranicza nauki, więc spodziewam się, że pojawiać się będzie coraz więcej tego typu projektów w przyszłości" - wyjaśnił profesor Sean Willet, kierownik projektu TOPO-ALPS i geolog z ETH Zurich, Szwajcaria. Nie mniej ważne jest tworzenie w ramach TOPO-EUROPE nowych możliwości badawczych. W szczególności stworzenie 60 miejsc dla młodych naukowców. "Jeśli nie damy im możliwości, młodzi ludzie nie będą interesować się naszą dziedziną, odnosząc wrażenie, że wszystko już zostało powiedziane, bo to klasyczna dziedzina" - wyjaśnił profesor Cloetingh.