Badania naukowe na rzecz poprawy stanu lasów śródziemnomorskich
Eksperci ustalili harmonogram badań naukowych zmierzających do rozwiązania problemów związanych z lasami wokół Morza Śródziemnego. Region, definiowany jako trójkąt łączący Europę śródziemnomorską z Afryką Północną i Bliskim Wschodem, potrzebuje większych nakładów na badania naukowe, edukację i innowację, aby utrzymać ekosystemy, które generują produkty i usługi mające wpływ na gospodarki różnych krajów. Harmonogram Badań Naukowych nad Lasami Śródziemnomorskimi (MFRA) to inicjatywa Europejskiej Platformy Technologicznej Sektora Leśnego (LPT), która stanowi część ogólnego Programu Badań Strategicznych (SRA) LPT. Na 73 mln hektarach unikalnego dziedzictwa naturalnego, jakim są śródziemnomorskie lasy i obszary leśne, występuje 25.000 gatunków roślin naczyniowych (z których połowa jest endemiczna). Region jest ceniony zarówno ze względu na produkty (w tym drewno na opał, korek, rośliny aromatyczne i trufle), jak i usługi (np. turystyczne i rekreacyjne), które mają istotne znaczenie dla jego socjoekonomicznego rozwoju. Niemniej przyszłość tych lasów jest "poważnie zagrożona przez zmiany klimatu i sposobu użytkowania gruntów" - ostrzega MFRA. Powyższe zagrożenia "dopisują się do występujących od dłuższego czasu problemów z pożarami, rabunkową gospodarką lasów oraz postępującym pustynnieniem regionu". Koordynatorem projektu było Regionalne Biuro Śródziemnomorskie Europejskiego Instytutu Leśnego, natomiast odpowiedzialność za szczegółowe rozpisanie planu na nadchodzącą dekadę (2010-2020) spoczywała na zainteresowanych stronach. Zaangażowała się spora liczba instytucji z 15 krajów śródziemnomorskich, w tym instytucje naukowe i akademickie, właściciele lasów, organizacje pozarządowe oraz instytucje międzynarodowe takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa. Ze względu na specyfikę swojej topografii, region potrzebuje większej współpracy i współzależności, aby przezwyciężyć obecne i przyszłe przeszkody. MFRA reprezentuje wspólną wizję lasów śródziemnomorskich, która opiera się na wspólnych wysiłkach. Eksperci zidentyfikowali cztery główne zagadnienia, którymi należy się zająć: (1) zmiany klimatu i użytkowania gruntów wpłyną na ekosystemy leśne i ich funkcje, w takim zakresie, że mogą stać się zagrożone; (2) warunki powtarzających się samoistnych pożarów lasów wymagają długofalowej polityki ukierunkowanej zarówno na ich przyczyny, jak i na strategie zapobiegania ich rozprzestrzenianiu się; (3) lasy śródziemnomorskie mogą zapewniać zróżnicowane towary i usługi, ale potrzebne są lepsze instrumenty gospodarcze, strategiczne i zarządcze; (4) leśnictwo (hodowla i uprawa drzew) potrzebuje nowych modelów, systemów i procesów oraz wielofunkcyjnego zarządzania lasami śródziemnomorskimi. Program uszczegóławia wymogi naukowe dla każdego z czterech zagadnień oraz wskazuje, że istniejące luki w wiedzy należy uzupełniać poprzez zintegrowane działania, takie jak wymiana danych, zwiększanie potencjału naukowego oraz lepsza integracja naukowców i instytucji pozaeuropejskich w projektach europejskich. "MFRA stanowi śmiały krok w kierunku sieciowania i koordynowania badań" - czytamy w publikacji. Program "powinien być wdrażany w ramach wspólnych projektów badawczych, włączających dyscypliny ościenne i nowopowstające oraz inne typy działalności związane z sieciowaniem, budowaniem potencjału, programami szkolnictwa wyższego, transferem wiedzy i uczeniem się przez całe życie. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla budowy trójkąta wiedzy w dziedzinie lasów śródziemnomorskich złożonego z badań naukowych, edukacji i innowacji, który odegra ważną rolę w zrównoważonej społeczności śródziemnomorskiej."