Badania rzucają światło na pochodzenie tajemniczej wstęgi kosmicznej
Naukowcy polscy i amerykańscy zaproponowali nowe wyjaśnienie dotyczące tajemniczej, wstęgowatej struktury otaczającej Układ Słoneczny. W artykule opublikowanym w Astrophysical Journal Letters wyjaśniają, że wstęga może wyznaczać granicę pomiędzy chłodniejszym Lokalnym Obłokiem Międzygwiazdowym a Lokalnym Bąblem wypełnionym bardzo gorącym gazem. Poza tym, jeżeli naukowcy mają rację, Słońce wejdzie do Lokalnego Bąbla za około 100 lat. Jest to zaskoczeniem, ponieważ uczeni uważali wcześniej, że granica między Lokalnym Obłokiem a Lokalnym Bąblem znajduje się dalej. "Obserwujemy wstęgę, ponieważ Słońce zbliża się do granicy między naszym Lokalnym Obłokiem gazu międzygwiazdowego a innym obłokiem bardzo gorącego i wzburzonego gazu" - wyjaśnia profesor Stanisław Grzędzielski z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, który kierował projektem badawczym. Według profesora Grzędzielskiego nie jest to nic nadzwyczajnego, ponieważ Słońce często przecina obłoki gazu międzygwiazdowego. Kiedy Słońce wkroczy w gorętszy obłok, heliosfera prawdopodobnie skurczy się nieco, powodując lekkie podniesienie się poziomu promieniowania kosmicznego. Heliosfera to taki "bąbel", w którym wiatr słoneczny zapewnia ochronę przed szkodliwym promieniowaniem kosmicznym. "Być może przyszłe pokolenia będą musiały projektować urządzenia elektroniczne nieco bardziej odporne na promieniowanie kosmiczne" - zauważa prof. Grzędzielski. Tę szczególną wstęgę kosmiczną, badaną w ramach projektu, odkrył satelita IBEX (Interstellar Boundary Explorer) NASA w zeszłym roku. Satelitę IBEX wystrzelono w 2008 r. z misją zbadania granicy pomiędzy heliosferą a przestrzenią międzygwiazdową. Jego pierwszym zadaniem było stworzenie mapy pełnego nieba obejmującej emisje energetycznych atomów neutralnych (ENA). W ten sposób zaobserwowano tajemniczą wstęgę ENA otaczającą Układ Słoneczny. Od tego momentu wielu naukowców proponowało teorie na temat pochodzenia ENA. Teorie te najczęściej koncentrują się na interakcji pomiędzy heliosferą a przestrzenią międzygwiazdową. W wyniku najnowszych badań zaproponowano, że ENA powstają na granicy między chłodnym Lokalnym Obłokiem a cieplejszym Lokalnym Bąblem. Lokalny Bąbel to niezwykle gorący i wzburzony region przestrzeni kosmicznej, który prawdopodobnie jest pozostałością po serii wybuchów supernowych, jakie miały miejsce miliony lat temu. Według naukowców ENA powstają, kiedy protony z gorącego Lokalnego Bąbla przechwytują elektrony z neutralnych atomów na skraju chłodniejszego Lokalnego Obłoku. Następnie ENA mkną we wszystkich kierunkach i niektóre z nich docierają do czujników sondy IBEX. "Jeśli nasza hipoteza jest poprawna, to chwytamy atomy pochodzące z obłoku międzygwiazdowego, który jest odmienny od naszego" - stwierdza dr Maciej Bzowski, kierownik polskiego zespołu uczestniczącego w misji IBEX oraz autor artykułu. Profesor Grzędzielski wyjaśnia, że wstęga jest swego rodzaju złudzeniem optycznym, ponieważ de facto ENA powstają na całej granicy pomiędzy Lokalnym Obłokiem a Lokalnym Bąblem. "Jest to czysto geometryczny efekt, który obserwujemy, ponieważ Słońce znajduje się obecnie dokładnie tam gdzie trzeba, tysiąc jednostek astronomicznych od granicy obłoku" - komentuje. "Jeśli powierzchnia styku obłoków jest płaska lub - lepiej - nieco wybrzuszona w kierunku Słońca, wówczas wydaje się najcieńsza w środku wstęgi, a grubsza po bokach, dokładnie tam gdzie widzimy brzeg wstęgi. Gdybyśmy znaleźli się dalej od granicy, nie zobaczylibyśmy wstęgi, ponieważ wszystkie ENA zostałyby ponownie zjonizowane i rozproszone w napływającym gazie z Lokalnego Obłoku."
Kraje
Polska, Stany Zjednoczone