Jean Lilensten zdobywa pierwszą nagrodę Europlanet za wybitność
Dr Jean Lilensten z Laboratoire de Planétologie de Grenoble we Francji zdobył pierwszą nagrodę Europlanet za wybitne osiągnięcia na polu angażowania społeczeństwa w nauki planetarne. Infrastruktura badawcza Europlanet jest programem o budżecie 6 mln EUR w części dofinansowanym przez UE ze środków Siódmego Programu Ramowego (7PR). Program pomaga między innymi w dążeniach unijnych do podniesienia świadomości nauki oraz poziomu nauczania przedmiotów ścisłych w Europie. Dr Lilensten otrzyma nagrodę w wysokości 4.000 EUR na Europejskim Kongresie Planetologicznym 2010, który odbędzie się we wrześniu tego roku w Rzymie, Włochy. Od ponad dekady dr Lilensten nie ustaje w staraniach, by pomóc uczniom lepiej poznać i docenić zjawisko zorzy planetarnej. Owoce tej pracy zostały zwieńczone niezwykłym doświadczeniem pod nazwą planeterrella. Podstawy do opracowania eksperymentu planeterrella biorą swój początek w latach 90 XX w., kiedy to norweski naukowiec Kristian Birkeland po raz pierwszy opisał sposób, w jaki sposób interakcja wiatru słonecznego z polem magnetycznym Ziemi wywołuje zorzę polarną. Z czasem dr Birkeland z powodzeniem odtworzył eteryczny blask zorzy na biegunach kuli, kierując wiązkę elektronów na namagnesowaną kulę o nazwie terrella wewnątrz szklanej komory próżniowej. Dr Lilensten postanowił zbudować kilka terrelli wraz z kolegami i studentami. Cel jaki mu przyświecał to stworzenie przenośnej, elastycznej wersji wykorzystywanej nie tylko na potrzeby naukowców, ale również do stymulowania interakcji między ekspertami a szerszą publicznością. Dzięki doświadczeniu planeterrella dr Lilensten zademonstrował również inne zjawiska astronomiczne, w tym zorze na Uranie i Neptunie, pasy radiacyjne Van Allena, magnetopauzę oraz gwiezdne prądy pierścieniowe i strumienie. Dr Lilensten wyszkolił już kolegów i studentów w sztuce prezentowania planeterrelli. Laboratoire de Planétologie de Grenoble przeprowadza około dwóch prezentacji miesięcznie, a doświadczenie objechało Francję i było pokazywane we francuskiej i niemieckiej telewizji. Osoby, które chcą dowiedzieć się więcej, między innymi na temat doświadczenia i zorzy, mogą odwiedzić witrynę planeterrelli stworzoną przez dr Lilenstena. W ramach innego przedsięwzięcia dr Lilensten pomaga Włochom, Szwajcarom i Brytyjczykom zainteresowanym skonstruowaniem własnych wersji. Zorza polarna powszechnie znana jako zorza północna i południowa, to pokazy iskrzących się świateł w odcieniu czerwieni, niebieskiego i zieleni, pojawiających się wokół pól magnetycznych Ziemi. Oprócz tego, że stanowią fascynujący widok, odgrywają również zasadniczą rolę w umożliwieniu naukowcom lepszego poznania środowiska kosmicznego, które otacza naszą planetę - czyli tego, co eksperci nazywają naszą kosmiczną pogodą. Wypowiadając się na temat nagrody dr Lilensten stwierdził: "Ogromnie się cieszę z otrzymania tej nagrody. Jestem przekonany, że ten ważny dowód uznania będzie również nagrodą dla mojego laboratorium i wszystkich przyjaciół, którzy wspierali mnie w tych innowacyjnych działaniach." Koordynator Europlanet Outreach, dr Thierry Fouchet powiedział: "Dr Lilensten zasługuje na uznanie nie tylko ze względu na swoje zaangażowanie w przygotowywanie planeterrelli i inspirujących pokazów, ale również za swoją szczodrość w dzieleniu się posiadaną wiedzą ekspercką i udostępnienie planeterrelli, aby to spektakularne i innowacyjne narzędzie mogło być szerzej wykorzystywane." "Mamy nadzieję, że dzięki przyznaniu nagrody Europlanet pobudzimy innowacyjność w społeczności planetologicznej i cieszymy się, że tą pierwszą nagrodę otrzyma osoba, która wykazała tak ogromne zaangażowanie we współpracę i dzielenie się najlepszymi praktykami." W skład konsorcjum Europlanet wchodzi 27 instytucji z 13 państw członkowskich UE i 3 inne kraje europejskie. W programie biorą również udział eksperci z Brazylii, Japonii i USA.
Kraje
Brazylia, Szwajcaria, Niemcy, Francja, Włochy, Japonia, Stany Zjednoczone