Chcesz malować jak da Vinci? Zobacz, jak to zrobić
Naukowcy, których prace są finansowane ze środków unijnych, odkryli sekretne techniki wykorzystane przez Leonarda da Vinci do stworzenia siedmiu z jego arcydzieł, w tym znanego obrazu Mona Lisa. Ich badania to pierwszy przykład zastosowania chemicznej analizy ilościowej do badania obrazów, aby ujawnić sposób, w jaki da Vinci skomponował i ułożył warstwami każde ze swoich dzieł. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Angewandte Chemie International Edition. Projekt EU-ARTECH (Dostęp, badania naukowe i technologia na rzecz zachowania europejskiego dziedzictwa kulturowego) został dofinansowany na kwotę 4,37 mln EUR z budżetu "Infrastruktury badawcze" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE. Zespół pracujący pod kierunkiem Centre de recherche et de restauration des musées de France przeprowadził analizę (bez pobierania próbek farby) siedmiu obrazów da Vinci, które znajdują się obecnie w zbiorach Muzeum Luwr w Paryżu, Francja: Madonna wśród skał, Mona Lisa, Św. Jan Chrzciciel, Zwiastowanie, Bachus, La Belle Ferronnière, Dziewica z dzieciątkiem i Św. Anną. Urodzony w XV w. w okresie europejskiego Renesansu, Leonardo da Vinci jest być może największym malarzem, jakiego dotąd nosiła ziemia. Był również niezwykle kompetentnym naukowcem, architektem i wynalazcą. Być może to właśnie te umiejętności i jego kreatywny umysł pozwoliły mu stworzyć feerię subtelnych efektów optycznych znanych jako "sfumato" (od włoskiego czasownika, który oznacza rozmyć, zacieniować i zniknąć). Sfumato jest jedną z czterech metod malarskich charakterystycznych dla sztuki renesansowej (pozostałe to cangiante, chiaroscuro i unione). Da Vinci sam opisał technikę jako dym, w którym linie są niewyraźne, rozmazane i zmieszane, aby stworzyć mglisty efekt głębi i cienia. W przeszłości eksperci byli w stanie pogłębić wiedzę na temat stosowania techniki na postawie szczegółowych obserwacji, pomiarów optycznych i rekonstrukcji. Wyniki były jednak niepełne, ponieważ testy często wymagały pobrania próbek. Na potrzeby prowadzonych badań naukowcy wykorzystali nieinwazyjną, chemiczną metodę analityczną zwaną fluorescencyjną spektroskopią rentgenowską, która umożliwiła im precyzyjne przeanalizowanie warstw farby w siedmiu dziełach sztuki oraz ich składu chemicznego (eksperci skoncentrowali się głównie na twarzach, na których najwyraźniej widać sfumato). Odkryli, że mistrz nakładał na swoje prace 30 ultracienkich warstw farby i laserunek, których łączna grubość wynosiła od 30 do 40 mikrometrów (zaledwie połowę grubości 1 ludzkiego włosa). Naukowcy odkryli również, że da Vinci nieustannie opracowywał i wypróbowywał nowe metody. Aby uzyskać na przykład efekt cieniowania na obrazie Mona Lisa użył tlenku manganu, a w innych użył miedzi. Badania były prowadzone w Luwrze po godzinach otwarcia we współpracy z Europejskim Ośrodkiem Synchrotronu Atomowego (ESRF) we Francji. Pięcioletni projekt EU-ARTECH zakończył się w maju 2009 r. Celem było pogłębienie współpracy między 13 europejskimi infrastrukturami, które współdziałają na polu konserwacji dzieł sztuki i dziedzictwa kulturowego oraz prowadzą programy interdyscyplinarne z udziałem konserwatorów, archeologów, naukowców i historyków sztuki. Dalsze prace są obecnie prowadzone w ramach projektu CHARISMA (Zaawansowane infrastruktury badawcze w zakresie dziedzictwa kulturowego - synergia na rzecz interdyscyplinarnego podejścia do konserwacji/restauracji). Projekt otrzymał dofinansowanie na kwotę 7,6 mln EUR z budżetu "Infrastruktury badawcze" Siódmego Programu Ramowego (7PR) i zgromadził ekspertów z dziedziny sztuki i nauki, aby zaprojektować i opracować nowe instrumenty i metodologie konserwacji dzieł sztuki i kultury.
Kraje
Francja