Naukowcy rekonstruują ewolucyjną historię straszliwych pandemii dżumy
Przez stulecia pandemie dżumy siały spustoszenie na całym świecie, a kiedy czarna śmierć dotknęła Europę w drugiej połowie lat 40. XIV w., pochłonęła niemal jedną trzecią populacji. Teraz międzynarodowy zespół naukowców zrekonstruował w ramach nowych badań globalną, ewolucyjną historię śmiercionośnej choroby. Odkrycia, zaprezentowane w czasopiśmie Nature Genetics, mogą pomóc w udoskonaleniu monitorowania i działań przygotowawczych na wypadek możliwego wybuchu pandemii w przyszłości. Zespół, w skład którego weszli naukowcy z uczelni wyższych, przedsiębiorstw i instytucji rządowych z Europy, Chin i USA, wykorzystał porównanie historyczne i filogenetyczne 17 izolatów pałeczki dżumy (bakterii dżumy) ze źródeł międzynarodowych do zrekonstruowania niszczycielskiego, globalnego oddziaływania bakterii. Zdaniem zespołu dżuma pojawiła się gdzieś w rejonie Chin ponad 2.000 lat temu i przypuściła globalny atak w postaci wielu pandemii. Związki między ludźmi a pandemicznymi chorobami zakaźnymi istniały od lat - twierdzą eksperci, dodając że te choroby odegrały kluczową rolę w kształtowaniu się cywilizacji. Niektórzy naukowcy są przekonani, że dżuma obróciła w perzynę w VI w. Cesarstwo Bizantyjskie (zwane też Wschodnim Cesarstwem Rzymskim). Dżuma Justyniana osłabiła imperium zarówno politycznie, jak i gospodarczo, stwarzając warunki do jego ostatecznego upadku. Ci, którzy są przekonani o tym, że dżumę można znaleźć dziś tylko w książkach historycznych, powinni przyjąć do wiadomości, że choroba pojawiła się ponownie kilka lat temu w niektórych częściach Afryki. W ramach ostatnich badań, prowadzonych pod kierunkiem profesora Marka Achtmana z University College Cork w Irlandii, zespół naukowców odkrył, że specyficzne dla danego kraju rodowody dżumy (populacje) można zidentyfikować na podstawie mutacji nagromadzonych w ich genomach. "Najbardziej niesamowite, jeżeli chodzi o wyniki, jest to, że mogliśmy tak precyzyjnie powiązać informacje genetyczne z ważnymi wydarzeniami historycznymi" - zauważa profesor Achtman. Te unikalne mutacje mogą pomóc naukowcom w lepszym poznaniu ewentualnych przyszłych zdarzeń z udziałem dżumy. Metoda genetycznego odcisku palca DNA (kwasu dezoksyrybonukleinowego) może dopomóc w scharakteryzowaniu naturalnych i wywoływanych przez człowieka wybuchów epidemii dżumy. To niezwykle istotne, bowiem ludzie wykorzystywali już dżumę jako broń biologiczną. Zważywszy na wysoce wrażliwy charakter choroby naukowcy analizowali 17 kompletnych sekwencji genomu dżumy i 933 zmienne miejsca DNA z największych na świecie zbiorów izolatów dżumy. Informacje skompilowane przez zespół umożliwiły prześledzenie przebiegu historycznych pandemii na świecie i określenie wieku różnych fal tej śmiertelnej choroby. Według ekspertów naukowcy mogą obecnie powiązać większość z tych zdarzeń ze znanymi faktami historycznymi. "Sekwencjonowanie dodatkowych bakterii dżumy miało decydujące znaczenie dla zidentyfikowania nieznacznych, niemniej istotnych różnic w ewolucyjnie młodym patogenie człowieka" - wyjaśnia dr Mark Eppinger z Instytutu Nauk o Genomie (IGS) przy Wydziale Medycyny Uniwersytetu Maryland w USA, jeden z naczelnych autorów artykułu. Dr Paul Keim z Uniwersytetu Północnej Arizony i Instytutu Translacyjnych Badań Genomicznych w USA powiedział: "Przyszli epidemiologowie mogą czerpać wiedzę z tej milenijnej rekonstrukcji niszczycielskiej choroby, aby zapobiegać w przyszłości wybuchom epidemii chorób zakaźnych i kontrolować je." Profesor Achtman podsumowuje: "Niesamowite w tych wynikach jest to, że za pomocą współczesnych informacji genomicznych możliwe był precyzyjne powiązanie pandemii dżumy w przeszłości z ważnymi zdarzeniami odnotowanymi w historii ludzkości." Wkład w badania wnieśli również eksperci z Francji, Madagaskaru, Niemiec i Wlk. Brytanii.
Kraje
Chiny, Niemcy, Francja, Irlandia, Madagaskar, Zjednoczone Królestwo, Stany Zjednoczone