Badanie pokazało, że w życiu starożytnych Europejczyków zimno było stałym elementem
Najnowsze badania dowodzą, że tereny północne zostały zasiedlone setki tysięcy lat wcześniej, niż nauczono się kontrolować ogień. Z badania opublikowanego w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) wynika także, że neandertalczycy posługiwali się ogniem znacznie lepiej, niż dotychczas uważano. Pierwsi ludzie dotarli do Europy północnej około 800 000 lat temu. Archeolodzy przez długi czas zakładali, że migracja do chłodniejszych stref klimatycznych nie byłaby możliwa bez umiejętności posługiwania się ogniem. W ramach wspomnianego badania Wil Roebroeks z holenderskiego Uniwersytetu w Leiden i Paola Villa z amerykańskiego Uniwersytetu Kolorado oraz zespoły z francuskiego instytutu Institut de Préehistoire et Géologie du Quaternaire i południowoafrykańskiego Uniwersytetu w Witwatersrand podjęli działania mające na celu ocenę zastosowania ognia w starożytnej Europie. Odkryli oni, że chociaż ludzie starożytni dotarli do Europy północnej 800 000 lat temu, nie zdobyli umiejętności kontrolowania ognia przez kolejne 400 000 lat. Wskazuje to, że ogień nie był elementem niezbędnym do kolonizacji terenów północnych. W związku z tym nasuwa się pytanie, co było źródłem ciepła dla tych ludzi w zimie, gdy temperatury regularnie spadały poniżej zera. Badacze zasugerowali, że "bardzo aktywny styl życia i dieta wysokobiałkowa mogły w znaczny sposób przyczynić się do wzrostu wskaźnika podstawowej przemiany materii, który jest fizjologicznym mechanizmem przystosowania do zimna". Wskazali oni także, że pomimo braku umiejętności kontrolowania ognia wcześni ludzie być może wykorzystywali naturalne pożary, wywołane na przykład piorunami lub aktywnością wulkanów. "Chociaż trudno sobie wyobrazić życie w bardzo zimnych klimatach bez użycia ognia, w tym przypadku możemy mieć do czynienia właśnie z taką sytuacją" - zauważył prof. Roebroeks. "Potwierdza to nasze podejrzenia o nieprawdziwości poglądów większości naukowców, którzy zakładają, że osiedlanie się ludzi na chłodnych terenach o umiarkowanym klimacie bez umiejętności opanowania ognia było niemożliwe" - dodał dr Villa. Drugie zagadnienie badawcze koncentrowało się na neandertalczykach, którzy pojawili się w Europie 400 000-500 000 lat temu i wyginęli 30 000 lat temu. Niektórzy badacze sugerowali, że neandertalczycy wyginęli z powodu niskich zdolności poznawczych. Wiele osób uważało, że neandertalczycy nie umieli regularnie posługiwać się ogniem. Opisywane badanie zmieniło ten tok myślenia, ponieważ badacze odkryli dużą liczbę dowodów na regularne posługiwanie się ogniem przez neandertalczyków 400 000 lat temu. "Nie spodziewaliśmy się odkrycia tak wielu miejsc zamieszkania neandertalczyków, które dostarczałyby solidnych dowodów ciągłego wykorzystania ognia" - powiedział dr Villa. Najwcześniejsze dowody regularnego wykorzystywania ognia przez neandertalczyków pochodzą z brytyjskiego wykopaliska Beeches Pit, w którym archeolodzy odnaleźli krzemienie do rozpalania ognia, pozostałości spalonych kości oraz worki z nagrzewanymi osadami. Inne wykopaliska znajdują się w niemieckiej miejscowości Schöningen. Wśród odnalezionych dowodów znajdują się krzemienie do rozpalania ognia, zwęglone drewno oraz obiekty mogące stanowić pozostałości po paleniskach. Według zespołu neandertalczycy potrafili nawet wytwarzać własny klej, służący na przykład do przymocowywania drewnianych trzonków do kamiennych narzędzi. Wspomnianym klejem była smoła, uzyskiwana poprzez spalanie kory brzozy przy braku powietrza. W podsumowaniu badacze stwierdzili, że neandertalczycy na pewno wykopywali otwory w ziemi i wypełniali je zdartą korą sosnową, którą podpalali, a następnie przykrywali, aby odciąć dopływ powietrza. "Oznacza to, że neandertalczycy nie tylko potrafili stosować w codziennym życiu naturalne żywice klejące, ale także wytwarzali własne kleje" - powiedział dr Villa. "Uważam, że dla osób przekonanych o niskich zdolnościach umysłowych neandertalczyków stanowi to dobry dowód przeciwnego stanu rzeczy".Więcej informacji: Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS): http://www.pnas.org Uniwersytet Kolorado w Boulder: http://www.colorado.edu/
Kraje
Francja, Niderlandy, Stany Zjednoczone, Republika Południowej Afryki