Retro ciągle w grze
Pokolenia dzieci na całym świecie wychowały się na takich grach komputerowych jak "Pac-man", "Galaga" czy "Donkey Kong", by wymienić jedynie kilka. Wielu z dzisiejszych czołowych programistów, naukowców i badaczy poczyniło swoje pierwsze kroki w komputerowym świecie grając w te właśnie gry. Jak to bywa z zabawkami, i te w końcu zostały odłożone na bok i zastąpione nowymi. Gry te jednak nie zostały zapomniane. Po części dzięki projektowi finansowanemu ze środków unijnych dysponujemy obecnie narzędziami, które jeszcze długo umożliwią nam i kolejnym pokoleniom dostęp do tych gier. Projekt KEEP (Zachowanie przenośności środowisk emulacyjnych) otrzymał 3,1 mln EUR dofinansowania z tematu "Technologie informacyjne i komunikacyjne" (TIK) Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE. Wsparcie to pokrywa niemal trzy czwarte całego budżetu projektu KEEP. Dzięki wysiłkom podjętym przez entuzjastów, biblioteki, muzea i archiwa krajowe, wiele z tego cyfrowego dziedzictwa dobrze się zachowało. Wiele kopii starego oprogramowania, od pierwszych gier komputerowych po wysokiej klasy profesjonalne pakiety, zgromadzono jako artefakty wczesnej epoki cyfrowej. Jednak to oprogramowanie jest przechowywane na dyskietkach i kartridżach - bez urządzenia do gier albo komputera z epoki, czy nawet odpowiedniego monitora, uruchomienie tych gier jest właściwie niemożliwe. A co się stanie, kiedy ocalały jeszcze stary sprzęt zepsuje się i nie będzie go można naprawić? W ramach projektu KEEP wypracowano rozwiązanie tego problemu: emulatory. Emulator to aplikacja, która działa na współczesnych komputerach - a nawet w Internecie - symulując sprzęt i komponenty systemu dawnych komputerów. Innymi słowy, jest to taki wirtualny komputer. Na przykład emulator Commodore 64 umożliwi uruchomienie gier stworzonych na platformę Commodore 64, a emulator Game Boy przywróci do życia Super Mario... a wszystko to wygodnie na dowolnie wybranym, współczesnym urządzeniu komputerowym. Partnerzy projektu KEEP przyznają, że emulatory - same będąc oprogramowaniem - też mogą stać się przestarzałe. Aby temu zapobiec partnerzy podjęli próbę zagwarantowania emulatorom "odporności na przyszłość", aby były w stanie funkcjonować na przyszłych urządzeniach. Jako platformę wykorzystali Maszynę Wirtualną KEEP, która jest w stanie uruchomić oprogramowanie emulacyjne, ale także może być łatwo dostosowana do przyszłych, nieznanych jeszcze specyfikacji architektur komputerowych. "Pomysł przyświecający projektowi KEEP polegał na wyposażeniu nas wszystkich w potrzebne narzędzia, abyśmy zawsze posiadali klucze do starego oprogramowania" - wyjaśnia Elisabeth Freyre z Francuskiej Biblioteki Narodowej, koordynatorka projektu. "Zdaliśmy sobie sprawę, że nie można polegać na przestarzałym sprzęcie, aby uruchomić oprogramowanie - sprzęt sam w sobie jest historycznym artefaktem. Musimy zatem polegać na emulatorach, aby renderować zarówno statyczne, jak i dynamiczne obiekty cyfrowe przeszłości: pliki tekstowe, dźwiękowe i graficzne, dokumenty multimedialne, witryny internetowe, bazy danych, gry komputerowe i tak dalej". W toku prac nad projektem KEEP powstał zestaw narzędzi, który pomoże archiwistom w wydobywaniu danych z różnych typów "nośników" (sposób w jaki oprogramowanie jest "spakowane") i przekształcaniu ich w używalny, powszechny format kodowania "niezależny od platformy". To oznacza, że gra nie jest już niewolnikiem urządzenia, dla którego została przewidziana - czy to będzie automat do gier, czy stary Commodore 64. Model narzędzia do transferu nośników KEEP (ang. KEEP Media Transfer Tool Framework, MTTF) oferuje dogodny sposób tworzenia "obrazu" nośnika oprogramowania i przechowywanie go na aktualnych nośnikach cyfrowych, aby można z niego korzystać za pomocą usług emulacyjnych. Model jest także zgodny z wytycznymi Open Planets Foundation pod względem interoperacyjności w ochronie treści cyfrowych. "Opracowanie tego modelu archiwizacji dziedzictwa cyfrowego to olbrzymi krok naprzód w ochronie naszej cyfrowej kultury" - zauważa Freyre. "Dokonaliśmy istotnego postępu technicznego, ale zrozumieliśmy również kontekst społeczny naszych działań i przygotowaliśmy przewodnik dla laików, poświęcony kwestiom prawnym dotyczącym kopiowania i zabezpieczania oprogramowania". Partnerzy projektu KEEP wskazują swój Model Emulacji jako kluczowy sukces. Jednak sam model nie jest emulatorem, tylko narzędziem programistycznym, które potrafi prawidłowo zidentyfikować zawartość obrazu pliku lub nośnika, a następnie uruchomić najodpowiedniejszy, istniejący emulator. Dzięki dalekosiężnej i długofalowej perspektywie projektu, partnerzy zapewnili dostęp do naszego cyfrowego dziedzictwa kolejnym pokoleniom. "Trudno jest wyrazić, jak istotne znaczenie ma zachowanie naszych aktywów cyfrowych dla potomności" - powiedziała Freyre. "Bez funkcjonalnej emulacji w przyszłości, zachowywane przez nas aktywa cyfrowe byłyby tylko obiektami fizycznymi, dyskami i taśmami, na których przechowywane jest oprogramowanie. Musimy wyposażyć przyszłe pokolenia w klucz pozwalający otworzyć kod i zobaczyć to, co my widzimy dzisiaj - obrazy, gry i aplikacje, które są tak ważne w dzisiejszym społeczeństwie".Więcej informacji: KEEP http://www.keepproject.eu/ezpub2/index.php?/eng/About-KEEP Open Planets Foundation http://www.openplanetsfoundation.org/
Kraje
Francja, Zjednoczone Królestwo