Badanie krwi w kierunku wykrywania raka jelita grubego we wczesnym stadium
Tylko 30-40 % przypadków zachorowalności na ten nowotwór jest diagnozowanych na wczesnych stadiach. Obecne metody diagnostyczne obejmują złożone, kosztowne lub inwazyjne technologie, jak tomografia, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego lub kolonoskopia. Aby poprawić jakość badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego, w ramach finansowanego przez UE projektu Colodetect opracowano innowacyjne badanie, które umożliwia wykrycie i pomiar specyficznych dla nowotworu przeciwciał obecnych we krwi pacjentów. „Chcieliśmy opracować test służący do pomiaru poziomu przeciwciał wytwarzanych przez układ odpornościowy pacjenta w odpowiedzi na guza”, wyjaśnia koordynator projektu, dr Juan Ignacio Imbaud. Colodetect® opiera się na technologii wykorzystywanej w immunologicznych testach ELISA, która ułatwia jednoczesny pomiar 11 typowych dla nowotworów autoprzeciwciał w bardzo małej objętościowo próbce krwi. Badacze musieli sobie jednak poradzić z kilkoma przeszkodami natury technologicznej związanymi z ograniczoną czułością i możliwością wykrywania. Przy pomocy technologii Luminex® przekształcili pojedyncze testy ELISA w testy wielokrotne. Jednoczesny pomiar kilku biomarkerów w tej samej próbce sprawia, że takie badanie jest szybsze i łatwiej je zautomatyzować w porównaniu z testami pojedynczymi. Test Colodetect® został przebadany klinicznie, a jego skuteczność potwierdzono na dużej, zróżnicowanej kohorcie pacjentów z nowotworem jelita grubego w różnych stadiach klinicznych. Bezpośrednie porównanie z danymi uzyskanymi podczas kolonoskopii wykazało, że test charakteryzuje się czułością na poziomie 81 % i specyficznością na poziomie 85 %. Parametry te są wyższe niż w przypadku powszechnie stosowanego badania diagnostycznego na krew utajoną w kale. Oczekuje się, że trwająca obecnie weryfikacja testu Colodetect® umożliwi wprowadzenie go na rynek w postaci produktu do diagnostyki in vitro, ponieważ jest nieinwazyjny, prosty i oferuje dokładność niskim kosztem. Wieloośrodkowy charakter projektu pozwolił zgromadzić ponad 4000 próbek od pacjentów z rakiem jelita grubego, osób zdrowych, u których przeprowadzono (bądź nie) kolonoskopię potwierdzającą, a także próbki kontrolne od pacjentów z innymi guzami układu pokarmowego i spoza niego lub pacjentów cierpiących na nienowotworowe choroby układu pokarmowego. Jak twierdzi dr Imbaud: „Odzwierciedla to sukces zbiorowej pracy bardzo wielu osób z różnych szpitali uczestniczących w badaniach, bardzo wielu pacjentów, lekarzy, pielęgniarek, a także personelu biobanków. Współpraca wszystkich tych osób była kluczowa dla weryfikacji testu w warunkach rzeczywistych”. Widoki na przyszłość Test Colodetect® wykrywa 11 różnych autoprzeciwciał, dlatego z założenia ma on łączyć poszczególne odczyty, dostarczając lekarzowi jeden wynik dotyczący prawdopodobieństwa występowania raka jelita grubego u pacjenta. W tym celu partnerzy projektu opracowują matematyczne algorytmy i oprogramowanie do integracji i interpretacji uzyskanych danych. Projekt zaowocował stworzeniem szerokiego portfolio patentów i znaków handlowych w głównych krajach europejskich, w Australii i Kanadzie, a także zgłoszeniami patentowymi w Japonii i Stanach Zjednoczonych. Przed komercjalizacją konieczne jest uzyskanie zezwolenia na wprowadzenie do obrotu. Gdy ten etap będzie zamknięty, w połowie 2020 r. Colodetect® ma wejść na rynek hiszpański. Zważywszy na wysoką częstość występowania raka jelita grubego, aby poprawić szanse pacjentów przy obniżonych kosztach dla krajowych systemów opieki zdrowotnej, konieczna jest pilna poprawa badań przesiewowych mężczyzn i kobiet w wieku 50-75 lat, gdyż jest to grupa objęta ryzykiem rozwoju tego nowotworu. Colodetect® to pierwszy test diagnostyczny, który wykorzystuje nowoczesną strategię autoimmunologiczną przeciwko nowotworom jelita i okrężnicy. Dr Imbaud jest przekonany, że „wyniki projektu dostarczą obiecujących metod alternatywnych na potrzeby skutecznego wykrywania raka jelita grubego we wczesnych stadiach, zapewniając przy tym dodatkowe korzyści pod kątem diagnostyki i możliwości leczenia”.
Słowa kluczowe
Colodetect, rak jelita grubego, krew, autoprzeciwciała, ELISA, guz, technologia Luminex®