Innowacje w dziedzinie wody: Rozwiązania technologiczne zapewnią Europie bezpieczeństwo wodne teraz i w przyszłości
Woda jest niezbędna do życia ludziom, zwierzętom i roślinom oraz stanowi niezwykle ważny zasób dla gospodarki. Odgrywa również zasadniczą rolę w cyklu regulacji klimatu. Jednak wraz z zagrożeniem związanym z coraz gorętszymi i suchszymi porami letnimi wynikającymi ze zmian klimatycznych realne stają się obawy co do tego, na ile stabilne są źródła wody i jak łatwe jest ich uzupełnienie. Niedobór wody stanowi problem w niektórych regionach, natomiast zmiany klimatyczne mogą również prowadzić do występowania powodzi, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla obszarów miejskich i wiejskich.
Skoordynowane działania UE
Instytucje europejskie są zobowiązane do zapewnienia bezpieczeństwa przyszłego zaopatrzenia Europy w wodę. Jest to prawdziwie ponadnarodowe wyzwanie, któremu nie jest w stanie sprostać żadne pojedyncze państwo. W związku z tym konieczne staje się podjęcie skoordynowanych wysiłków w celu zagwarantowania skutecznej ochrony źródeł wody w UE. Z legislacyjnego punktu widzenia kluczowym elementem unijnej polityki ochrony wód jest ramowa dyrektywa wodna UE, która zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do ochrony i poprawy stanu zasobów słodkiej wody w celu osiągnięcia dobrego stanu wód na terenie Unii Europejskiej. Jej zakres obejmuje nie tylko jeziora, rzeki i wody gruntowe, ale także wody przejściowe i przybrzeżne. Głównymi narzędziami do wdrażania dyrektywy są plany gospodarowania wodami w dorzeczu oraz programy środków, przygotowywane w sześcioletnich cyklach. W 2019 roku zakończono przegląd prawodawstwa UE dotyczącego wody, któremu poddano dyrektywę ramową wodną i powiązane z nią dyrektywy, dyrektywę powodziową oraz dyrektywę dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych. Badania naukowe i innowacje wspierają wdrażanie dyrektyw.
Wspieranie innowacji w dziedzinie wody w oparciu o postęp technologiczny
Jednak same działania polityczne, choć są niezwykle ważne, nie wystarczą. Europa musi sięgać po innowacje w celu opracowania nowych i pionierskich metod, które zapewnią jej bezpieczeństwo wodne i odpowiednie zaopatrzenie w wodę dla wszystkich obywateli. Niniejsza broszura Results Pack obejmuje 10 takich finansowanych przez UE projektów, a każdy z nich przyczynia się do powstawania daleko idących rozwiązań i innowacyjnych pomysłów. Jednym z istotnych obszarów poruszonych w kilku omawianych projektach (w szczególności ECWRTI, iMETland, REMEB i POWERSTEP) są innowacje w zakresie procesów oczyszczania ścieków. Projekty te koncentrują się na udoskonaleniu oczyszczania ścieków w celu umożliwienia recyklingu i ponownego wykorzystania wody zarówno w przemyśle, jak i w rolnictwie, zmniejszenia kosztów operacyjnych i kosztów energii oraz zwiększenia produkcji energii w oczyszczalniach ścieków. Inne projekty, takie jak MOSES i MASLOWATEN, poświęcone są usprawnieniu systemów nawadniania w rolnictwie, przy większej efektywności wykorzystania wody i energii. Projekt CENTAUR koncentrował się na działaniach dotyczących zmniejszania ryzyka i skutków powodzi w miastach. W ramach projektu CYTO-WATER powstała platforma umożliwiająca szybkie wykrywanie obecności mikroorganizmów w wodach przemysłowych i środowiskowych. Z kolei projekt SUBSOL wprowadza na rynek nowe rozwiązania dotyczące przybrzeżnych wód gruntowych, a w ramach projektu REGROUND prowadzone są prace nad nową nanogeotechnologią służącą do unieruchamiania toksycznych metali w warstwach wodonośnych wód gruntowych, studniach wody pitnej i systemach filtracji wody rzecznej. Wymienione projekty promują ponowne wykorzystanie wody i zasobów oraz wspierają działania mające na celu ograniczenie deficytu i zanieczyszczenia wody, zwiększenie efektywności jej wykorzystania, a także zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w sektorze gospodarki wodnej. Cele te zdecydowanie wpisują się w strategię i priorytety określone przez nową przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, nowego planu działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym i dążenia do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń.
