Powszechnie stosowane leki na nadciśnienie mogą stanowić zagrożenie dla serca
Lekarze powszechnie przepisują leki bazujące na cząsteczce zwanej dihydropirydyną, aby leczyć wysokie ciśnienie krwi i dławicę piersiową, czyli ból w klatce piersiowej spowodowany ograniczonym dopływem krwi do serca. Jednakże istnieje możliwość, że te same leki zwiększają ryzyko nagłego zatrzymania krążenia. Podczas nagłego zatrzymania krążenia serce przestaje pompować krew do serca i innych ważnych narządów, tak więc nieotrzymanie pomocy na czas może skutkować zgonem. Nagłe zatrzymanie krążenia może być przyczyną nawet połowy wszystkich zgonów spowodowanych chorobami sercowo-naczyniowymi w krajach uprzemysłowionych. Zazwyczaj jest to skutek śmiertelnych nieregularności w biciu serca występujących po zakłóceniach aktywności elektrycznej w mięśniu sercowym. Takie zakłócenia mogą być spowodowane wieloma czynnikami wpływającymi na kanały jonowe w sercu. Gdy kanały te są zablokowane, potencjał czynnościowy komórek serca skraca się. Potencjał czynnościowy to zmiana potencjału elektrycznego w momencie, gdy impuls przemieszcza się wzdłuż błony komórki mięśniowej lub komórki nerwowej. Skrócenie czasu trwania potencjału czynnościowego może powodować wyżej wspomniane nieregularności w biciu serca określane jako częstoskurcz komorowy / migotanie komór. Jako że leki na bazie dihydropirydyny blokują kanały wapniowe w sercu, podejrzewa się, że zwiększają one ryzyko wystąpienia nagłego zatrzymania krążenia. Badacze wspierani przez projekt ESCAPE-NET (finansowany ze środków UE) postanowili zbadać, czy to prawda. W przeprowadzonym badaniu starali się ustalić, czy nifedypina i amlodypina, dwa najczęściej przepisywane w Holandii leki na bazie dihydropirydyny, mają związek z podwyższonym ryzykiem pozaszpitalnego zatrzymania krążenia. Badacze przeprowadzili badania kliniczno-kontrolne z wykorzystaniem danych z bazujących na duńskiej i holenderskiej populacji rejestrów przypadków pozaszpitalnego zatrzymania krążenia, do których wezwano pomoc medyczną. Badane przypadki obejmowały pacjentów w wieku powyżej 18 lat, u których wystąpiło pozaszpitalne zatrzymanie krążenia i u których występuje udokumentowany częstoskurcz komorowy / migotanie komór o podłożu prawdopodobnie sercowym. W holenderskim rejestrze 2 503 przypadki pozaszpitalnego zatrzymania krążenia dopasowano do grupy kontrolnej obejmującej 10 543 przypadki niespowodowane pozaszpitalnym zatrzymaniem krążenia, zaś w duńskim rejestrze 8 101 przypadków pozaszpitalnego zatrzymania krążenia dopasowano do 40 505 przypadków niespowodowanych pozaszpitalnym zatrzymaniem krążenia.
Wyniki badań nad dwoma blokerami kanału wapniowego
Zgodnie z wynikami badań wysoka dawka nifedypiny jest powiązana z wyższym ryzykiem wystąpienia pozaszpitalnego zatrzymania krążenia u ogółu populacji. Jednakże nie ma to zastosowania do niskiej dawki nifedypiny ani żadnej dawki amlodypiny. Badacze odkryli różnice w komórkowych właściwościach elektrofizjologicznych klinicznie stosowanych stężeń pomiędzy tymi dwoma lekami, w związku z czym zalecają ostrożność przy ustalaniu dawki nifedypiny. Jak wyjaśniają autorzy w badaniu, „skrócenie potencjału czynnościowego może przyczyniać się do zwiększenia ryzyka pozaszpitalnego zatrzymania krążenia przy podawaniu dużych dawek nifedypiny. Może to również wyjaśniać, dlaczego duże dawki nifedypiny, ale nie małe dawki nifedypiny czy amlodypina, wiążą się ze wzrostem ryzyka pozaszpitalnego zatrzymania krążenia: duże dawki nifedypiny powodują większe skrócenie potencjału czynnościowego niż oba pozostałe czynniki. Warto zauważyć, że choć amlodypina blokuje sercowe kanały wapniowe typu L przy stężeniach podobnych co nifedypina, zakres blokady ICa,L w praktyce klinicznej jest mniejszy w przypadku amlodypiny niż w przypadku nifedypiny, jako że przepisane dawki (oraz stężenia w osoczu) są w przypadku amlodypiny znacząco niższe”. Wyniki projektu ESCAPE-NET (European Sudden Cardiac Arrest network: towards Prevention, Education and NEw Treatment) zawierają wskazówki, które mogą pomóc opracować przyszłe strategie zapobiegania takiemu niepożądanemu działaniu nifedypiny. Według autorów konieczne może być uwzględnienie w takich strategiach rozpoznawania podatnych osób i ograniczania przepisanych dawek. Więcej informacji: strona projektu ESCAPE-NET
Kraje
Niderlandy