Wprowadzanie innowacji w kolejnictwie na potrzeby transportu towarowego jutra
Duże europejskie konsorcjum połączyło siły, aby opracować nowatorskie rozwiązania usprawniające ruch kolejowy, aby w ten sposób jeszcze bardziej spopularyzować przewóz towarów przy pomocy pociągów. Finansowany przez Unię Europejską projekt FFL4E połączył firmy z Austrii, Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii i Szwecji, które podjęły współpracę w celu opracowania nowych technologii usprawniających transport kolejowy i sprawiających, że stanie się on bardziej przyjazny dla środowiska przy jednoczesnym zwiększeniu jego możliwości. „Na drogach nie ma wystarczająco dużo miejsca, aby było możliwe transportowanie nimi wszystkich towarów”, twierdzi Andrea Mazzone, kierownik ds. innowacji zatrudniony w firmie Bombardier Transportation oraz koordynator projektu. „Transport kolejowy stanowi kręgosłup europejskiego sektora transportu towarowego i musi nim pozostać w przyszłości”. Działania badawczo-rozwojowe realizowane w ramach projektu FFL4E – Future Freight Locomotive For Europe – stanowią element inicjatywy Shift2Rail, realizowanej przez interesariuszy z europejskiego sektora kolejowego, ukierunkowanej na wspólne inwestycje w innowacyjne i zaawansowane rozwiązania, które mają zwiększyć konkurencyjność i usprawnić rozwój tego sektora. W 2008 roku rynek kolejowych przewozów towarowych ucierpiał w wyniku globalnego kryzysu gospodarczego, którego skutki są odczuwalne do dziś. Pomimo tego, że w ciągu ostatnich 15 lat zdolności przewozowe statków żeglugi śródlądowej zwiększyły się o 158 %, natomiast w przypadku transportu ciężarowego wskaźnik ten wyniósł aż 50 %, wzrost w sektorze kolejowego transportu towarowego wyniósł zaledwie 3 %. Celem inicjatywy Shift2Rail jest przeniesienie na tory 30 % towarów transportowanych obecnie przy pomocy samochodów ciężarowych na odległości wynoszące powyżej 300 kilometrów do 2030 roku, a do 2050 roku wskaźnik ten ma wynieść 50 %. W ramach projektu FFL4E partnerzy konsorcjum opracowali technologie, które mają pomóc w osiągnięciu tych celów, obejmujące między innymi radialny wózek skrętny wykorzystywany w lokomotywach towarowych, który pozwala na ograniczenie zużycia kół oraz torów, jednocześnie umożliwiając ograniczenie hałasu. Firma Bombardier już teraz komercjalizuje zaprezentowane rozwiązanie wśród nabywców lokomotyw. Inżynierowie opracowali również hybrydowy system napędowy, czerpiący energię z wydajnego pokładowego systemu magazynowania energii, a także baterii akumulatorów litowo-jonowych, która pozwala lokomotywie skutecznie przemierzać odcinki niezelektryfikowanych torów kolejowych oraz stacji rozrządowych. Ponadto uczestnicy projektu opracowali system zdalnego sterowania radiowego rozproszonego zasilania, które umożliwia przemieszczanie się cięższych oraz dłuższych pociągów, umożliwiając wykorzystanie kilku lokomotyw w ramach pojedynczego składu. Obecnie firmy logistyczne w wielu przypadkach wybierają transport drogowy i morski, ponieważ uważają te rozwiązania za bardziej elastyczne, jednak w ramach projektu FFL4E powstały systemy, które pomogą w sprostaniu wymaganiom prywatnych i publicznych operatorów, co umożliwi zaoferowanie szerszego zakresu usług transportu kolejowego towarów bez konieczności zmiany lokomotyw. „Opracowane nowe technologie pozwolą na obniżenie kosztów eksploatacji, zwiększenie elastyczności rozwiązań, a także poprawę zdolności przewozowych kolei. Ich wprowadzenie zachęci firmy logistyczne do wykorzystywania w większym stopniu transportu kolejowego”, dodaje Mazzone. Wprowadzone innowacje spowodują obniżenie kosztów operacyjnych ze względu na bardziej wydajne elektryczne i hybrydowe układy napędowe wyposażone w technologię odzyskiwania energii hamowania, a także obniżenie szkodliwych emisji do zera. Ponadto pozwolą one na zwiększenie elastyczności i możliwości transportu kolejowego dzięki umożliwieniu pracy niezależnie od dostępności sieci trakcyjnych oraz systemom zdalnego sterowania rozproszonego zasilania. Andrea Mazzone uważa, że współpraca producentów lokomotyw, poddostawców, przewoźników towarowych, zarządców infrastruktury oraz specjalistów zajmujących się bezpieczeństwem z wielu państw członkowskich Unii Europejskiej stanowiło wyjątkową cechę projektu i zapewniło jego przewagę w sektorze, który coraz częściej musi stawiać czoła konkurencji z innych kontynentów, w szczególności z Azji. Koordynator optymistycznie uważa, że ambitne cele Europy w zakresie transportu kolejowego są możliwe do osiągnięcia dzięki rewolucji technologicznej, która „znacząco sprzyja zwiększaniu zdolności przewozowych oraz usprawnianiu, przyspieszaniu i poprawie elastyczności sektora”.
Słowa kluczowe
FFL4E, transport towarów, lokomotywa, Shift2Rail, zarządcy infrastruktury
