Losy dzieci zależne zarówno od środowiska społecznego, jak i predyspozycji genetycznych
Współcześnie znaczna część dzieci doświadcza separacji i rozwodów rodziców. Wielu rodziców znajduje sobie nowych partnerów i tworzy wspólne lub nowe rodziny. Taki brak stabilności może mieć negatywne skutki dla zachowania i zdrowia psychicznego dzieci, nie jest jednak jasne, czy skutki te dotykają wszystkich dzieci w takim sam sposób. W ramach dofinansowanego ze środków programu „Maria Skłodowska-Curie” projektu DIVERGE badano z interdyscyplinarnej perspektywy znaczenie środowiska społecznego i podatności genetycznej dla skutków związanych z brakiem stabilnej sytuacji rodzinnej.
Wpływ środowiska społecznego i genów
„W projekcie sięgam po nowe, unikalne dane i staram się połączyć spostrzeżenia z dziedziny nauk społecznych i psychologii rozwoju w celu poszerzenia wiedzy na temat trzech powiązanych ze sobą zagadnień”, tłumaczy badaczka Lisbeth Loft. Uczona zbadała, czy liczne zmiany w strukturze rodziny mają określone skutki i czy dzieci, których środowisko społeczne dysponuje mniejszymi zasobami, są bardziej narażone na takie negatywne skutki. Ponadto przeanalizowała negatywne skutki związane z większą podatnością genetyczną. „Ważne jest, abyśmy mogli lepiej zrozumieć zróżnicowany charakter skutków braku stabilizacji na polu rodziny, ponieważ pozwala nam to skuteczniej eliminować bariery w rozwoju dzieci i poprawiać mobilność społeczną rodzin”, podkreśla Loft. Wyniki projektu DIVERGE pomogą wyjaśnić, dlaczego niektóre dzieci dobrze radzą sobie z niekorzystnymi uwarunkowaniami społecznymi, a inne nie. Dzięki temu będą mogły powstać bardziej odpowiednie interwencje i programy pomocy dzieciom i rodzinom.
Wyzwania w trakcie badań
Loft opowiada: „dane, które początkowo planowałam wykorzystać, okazały się niedostępne, mimo że zapewniano mnie o ich dostępności na etapie planowania”. Niezrażona tymi trudnościami, badaczka sięgnęła po inne dane. „Nauczyłam się, że gdy pracujesz nad pionierskim zagadnieniem badawczym, rodzaj potrzebnych danych może się bardzo szybko zmieniać ze względu na rozwój metodologii. Na szczęście dla mojego projektu, odpowiednio szybko pojawiły się nowe i lepsze źródła”, komentuje.
Praktyczny wymiar badań
Loft przyznaje, że grant programu „Maria Skłodowska-Curie” pozwolił jej zrozumieć, jak ważne jest wyjście z badaniami poza mury uczelni. „Wyszłam poza swoją strefę komfortu i aktywnie uczestniczyłam w debatach publicznych i medialnych, które w sposób bezpośredni i praktyczny wiązały się z tworzeniem polityki”, podkreśla. Badaczka zaprezentowała swoje nowe odkrycia dotyczące badań nad nierównościami podczas konferencji „Better Lives for Children and Youth in Denmark”, która odbyła się w Kopenhadze. Omawiana praca ma istotne implikacje dla badań naukowych oraz tworzenia polityki. „Badanie przeprowadzone w projekcie DIVERGE przedstawiłam także podczas wykładu w duńskim parlamencie, co było dla mnie niezwykłym wyróżnieniem, ponieważ znalazłam się tam w gronie wybitnych ekspertów”, mówi Loft. Wydarzenie poświęcone było dzieciom oraz korzyściom płynącym z programów wczesnej interwencji. Uczonej udało się pozyskać środki na duży interdyscyplinarny projekt badawczy na Uniwersytecie w Kopenhadze, gdzie będzie mogła wykorzystać wyniki badania przeprowadzonego w ramach stypendium programu „Maria Skłodowska-Curie”. Dzięki priorytetowemu podejściu do współpracy z podmiotami kształtującymi politykę, w szczególności z duńskim Ministerstwem ds. Dzieci i Edukacji, badaczka przyczyni się do zbudowania pomostu między badaniami a polityką. „Chcę jeszcze bardziej zacieśnić tę współpracę, aby przybliżyć moje badania do rzeczywistych działań w zakresie kształtowania polityki i pomóc w skuteczniejszym wykorzystaniu badań naukowych jako podstawy dla społecznych programów interwencyjnych”, podsumowuje Loft.
Słowa kluczowe
DIVERGE, dzieci, środowisko społeczne, niestabilna sytuacja rodzinna, polityka, podatność genetyczna
